Што треба да ги учиме децата за да ја намалиме можноста да им се случи насилство? Не е доволно да се каже: „Мене можеш сè да ми кажеш!“ Не постои гаранција, но веројатноста дека нашето дете ќе биде жртва може значително да се намали.

– Децата треба да знаат дека постојат луѓе без емпатија (психопати, манипулатори, нарциси), болни и злонамерни умови. Ова е една од оние работи за кои навистина би морало да се учи на училиште. Во спротивно, за тоа знаеме само од филмовите, па мислиме дека тоа се оние луѓе со тетоважи и строг поглед, кои убиваат луѓе кога ќе им се укаже можност. Вистината е најчесто спротивна. Тие главно се маскираат како волци во јагнешка кожа. Имаат одличен самомаркетинг. Често се социјално многу пожелни, ценети, омилени. Обожаваат позиции на моќ во комбинација со маска на хуманост и баш затоа одлично се кријат токму во таквите занимања.

– Децата треба да знаат дека тоа што некој е свештеник, професор или полицаец не значи дека е добар човек, ниту дека на кој било начин треба пред него да се повлекуваат.

Треба да ги учиме дека постојат интимни теми, а не како што често се пропагира дека за сè треба отворено да се зборува. Децата треба недвосмислено да знаат дека не е во ред професорот да ги прашува дали имале сексуални односи со некого. Во спротивно, таквите прашања може да ги доживеат како многу пријателски и модерни.

Треба да ги учиме да им веруваат на своите емоции, дека кога ќе се почувствуваат повредени, да знаат дали се повредени, без разлика колку од тоа се правело на шега или целата приказна се извртува и се претставува во друго светло. Кога нечиј третман боли, тоа треба да го препознаат како агресија.

Треба да ги учиме дека толеранцијата не е добра како што се зборува. Современото општество ги учи децата да бидат толерантни, дека немаме право да проценуваме дали нечии постапки се исправни или не, дека немаме право да се буниме против неморалот или да се бориме за правата на вредностите, дека немаме право да не се согласуваме со начинот на кој другите живеат и дека картите не се изнесуваат на маса.

Да ги научиме децата да изградат имунитет на она што ќе го кажат другите

Децата треба да се учат дека секогаш, секогаш имаат право да се залагаат за себе (важна напомена: не значи да бидат себични, туку да не дозволуваат другите да ги повредуваат на кој било начин). Пред нападот агресорите добро го испитуваат теренот, тие ги бараат оние што се преиспитуваат, што имаат помала самодоверба, што имаат поеластични граници бидејќи таа грубост полесно поминува без последици. Тоа им е најбезбеден терен. Кога некој навреме ќе покаже дека се третира добро себеси, односно се цени и се штити себеси, многу е помала шансата да стане плен. На децата ова им е тешко за разбирање зашто се мали, но наше е да направиме колку што можеме повеќе на ова поле.

Да бидат што понезависни од туѓото мислење. Насилниците многу уживаат во својата моќ, па често не можат да сокријат колку тоа им одговара. Па така, оној што има очи да види, по подолго време, сигурно ќе присуствува на некој вид презентација на надмоќ, јавно ќе биде исмејуван или прогласен за погрешен, несоодветен и слично. Ете зошто е важно кај себе и кај своето дете да се изгради имунитет на она што ќе го кажат другите.

Треба да ги учиме на мудра комуникација за да се чувствуваат подготвени да дадат отпор. Ќе дадам еден едноставен пример. Мојата ќерка во минатото полугодие имаше еден предизвик со професорка која инаку одлично си ја работи својата работа, но има лоша навика да зборува додека децата прават писмена проверка на знаењето. На повеќето деца тоа им пречи, но не знаат како да ѝ го соопштат тоа без да ја навредат професорката. Знаат дека е глупаво и недопустливо да кажат: „Наставничке, ајде малку молчете, ми пречите.“ И затоа молчат и трпат. Бидејќи се занимавам со ова, го учев детето да знае како да се залага за себе, а да не ги нападне другите, па таа мудро го срочи своето обраќање приближно вака:

„Наставничке, извинете, но јас не можам да се сконцентрирам кога има некои звуци, а многу се трудев да научам, па ќе ми биде жал ако згрешам на контролниот тест“. Како што гледате и самите, ова не беше ни малку агресивно, напаѓачки или непримерно, но вроди со плод. Значи, има смисла да се учи комуникација.

Родителите не смеат да бидат критичари, туку оние што го сакаат, разбираат детето и поставуваат граници, а тоа е можно без критика бидејќи таа во себе носи доза на осуда. Сме растеле со критики, тешко ни е поинаку, но сигурна сум дека може. Така своите деца ги одгледував, така работев на училиште и секогаш имав прекрасна дисциплина на час.

Треба да ги учиме дека законот функционира и дека правдата може да се истера. Во спротивно ќе се чувствуваат апсолутно незаштитени и немоќни. Затоа, чувајте им ја вербата во системот барем на основно ниво.

Кај децата треба да се развива и критичкото мислење.

Автор: Билјана Грбовиќ

Извор