Според неодамнешниот извештај на „Нешанал џиографик“, експертите се сè позагрижени за падот на фината моторика кај децата – децата сè повеќе имаат проблеми со држење молив, врзување на чевлите и користење ножици. Се наведува дека проблемот се влошил во последниве години поради зголемената употреба на екраните, намаленото време поминато на отворено и нарушувањата во рутината предизвикани од пандемијата. Според истражувањето на наставниците од предучилишна и училишна училиште, дури 77% од анкетираните изјавиле дека вештините како држење молив, користење ножици и пишување станале попредизвикувачки за децата, додека 69% веруваат дека врзувањето чевли денес е потешко отколку пред пет години.

Чумата на екранот е вистинска. Има помалку читање, помалку играње надвор, а резултатот е пад на фината моторика. Некогаш децата со часови пишувале, цртале, врзувале врвки за чевли, се качувале по дрвја и правеле работи со рацете. А сега? Сè се сведува на поминување со прстот преку екранот. Сè се промени толку брзо што ретко се прашуваме: какви последици има ова врз децата? Зошто опаѓа фината моторика?

Експертите наведуваат неколку главни причини:

Времето поминато пред екраните ги заменува практичните активности. Наместо градење кули со коцки или боење, децата сè повеќе пасивно гледаат видеа или допираат екрани. Читањето за задоволство е во опаѓање. Според „Пју рисрч“, бројот на 9 и 13-годишни деца што читаат од задоволство постојано се намалува во последните десет години. Иако истражувањето се однесува на постарите деца, експертите предупредуваат дека помалку „ракување“ со книги, вртење страници, држење боички и вежбање пишување на рана возраст може да придонесе за доцнење во финиот моторен развој.

Времето поминато на отворено е драстично намалено. Некогаш, децата се качуваа на дрвја, собираа желади и копаа во земјата – активности кои природно ги зајакнуваат силата и координацијата на рацете. Денес, таа спонтана игра често се заменува со екрани или структурирани активности, кои не вклучуваат толку многу физичка работа. Промените во секојдневните рутини, исто така, играат улога. Сè повеќе панталони имаат ластици наместо копчиња и патенти, а претходно спакуваните оброци ја намалуваат потребата за лупење, истурање или отворање, што значи помалку можности за развој на умешноста.

Иако прекумерното време поминато пред екраните е една од причините, експертите нагласуваат дека пад на фината моторика е забележан уште пред пандемијата. Но, пандемијата дополнително ја влоши ситуацијата со ограничување на искуствата од раното детство, како што се практично учење, играње со врсниците и редовната настава во училница.

Како да им помогнете на децата да развијат фини моторни вештини?

Трендот може да се смени, но тоа бара свесни одлуки.

Испробајте го предизвикот „1.000 часа на отворено“: Целта е едноставна – поминете 1.000 часа на отворено во текот на годината. Тоа е природен начин да се развијат моторните вештини преку качување, играње и истражување.

Направете го учењето фини моторни вештини забавно: Наместо да ги терате децата на вежби за пишување, оставете ги да си играат со тесто, да сечат со ножици и да составуваат сложувалки…

Одвојте време без екран (ова важи и за родителите): Ако сакаме нашите деца да читаат повеќе, да играат повеќе и да развиваат вештини, треба да бидеме пример за нив. Обидете се да имплементирате ноќ без технологија или правило „без екрани по училиште“.

Поттикнете ја креативноста преку уметност и занаети: Поставете маса со материјали и оставете ги децата слободно да создаваат – без правила, само имагинација на работа.

Вклучете ги во мали задачи: Дозволете им да помогнат во завиткување подароци, пишување честитки или правење занаетчиски творби. Овие активности се и забавни и корисни за развивање фини моторни вештини.

Автор: Карина Шиждрак

Извор