Мојот среден син имаше соученик во завршните години од основно училиште кој веројатно засекогаш ќе остане во неговото и моето сеќавање. Мал, срамежлив, со разиграни очи, секогаш насмеан.

На крајот од тоа осумгодишно школување, наставничката ни објави дека со задоволство ќе ги однесе децата во Вуковар, нејзиниот град. Градот каде што е родена, каде што ги изгубила родителите, дел од детството од нејзиниот живот. И тоа воопшто не беше обично патување. Беше многу емотивно патување. За тие деца, не толку поради самиот град и настаните што се случиле таму, туку поради сознанието дека тоа било последното патување со нивната омилена наставничка.

Најдобро ќе сумирам сè ако го запишам она што моето дете ми го кажа на пат кон дома.

-Мамо, ќе плачам кога ќе си легнам вечерва.

-Зошто, сине? – го прашувам.

-Денес конечно ја запознав мојата наставничка. Толку многу пати бевме лоши кон неа и толку многу пати западна во неволја поради нас. И сега се срамам од нас. Се срамам. Воопшто не размислувавме за неа. Денес ни покажа колку тежок ѝ е животот, а ние воопшто не ѝ го олеснивме, знаеш – ми вели тој тивко.

-Сине, таа е наставничка и си ја врши работата многу добро. Можеше да избере да не те брани и да не ти вика, но одлучи дека секогаш ќе стои покрај тебе, затоа што си дете и сè уште учиш за животот – му одговарам нежно.

-Знам, мамо, но кога Игор ме удри, таа не му викна. Ме прегрна и ме бакна и рече дека сите ќе го решиме тоа заедно. Му се јави на Игор, го праша зошто го направил тоа, а Игор ѝ рече дека тоа е затоа што сум напишал нешто грдо во неговата тетратка. Потоа рече дека не ѝ е гајле што сум напишал и ме праша дали мислам дека она што го направив е во ред, а јас ѝ реков дека не е. Но, дека сакав да се пошегувам, а не да го повредам Игор. Потоа го праша Игор дали она што го направил е во ред. А тој рече дека не е, туку дека сакал да покаже дека го повредило. Се извинивме еден на друг и двајцата ѝ се извинивме на наставничката. И таа нè пофали и рече дека секогаш треба да го запомниме тоа и само да разговараме многу за сè. Дури и ако воопшто не се согласуваме за ништо. И дека треба да се почитуваме едни со други – ми објасни понатаму.

Ова е нешто што ќе остане во сеќавањето на моето дете. Но, јас ќе ја паметам по многу работи. И во морето од сите прекрасни работи што ги врежа во нашите животи, ќе издвојам една тешка.

Еден ден, истата наставничка свика родителски состанок. Многу брзо по екскурзијата.

-Драги родители, овој состанок нема да биде долг. Ќе биде краток, но многу тежок. Ве молам да си заминете во мир и тишина по него, да размислите за тоа во текот на вечерта, а од утре по часот ќе ви бидам на располагање за какви било прашања. Пред два дена на нашите деца им беше дадена задача да испратат порака до своите родители или членови на семејството. Анонимно. Она што нема да ви го кажат в лице, но би сакале. Не знам чие дете напишало што, но дефинитивно ќе се препознаете. Искрено, не го очекував ова.

Бев шокирана. И по почетниот шок решив да го споделам ова со вас, и ќе видиме како ќе продолжиме.

Секое дете доби парче хартија. Никој не смееше да потпише. Хартиите беа превиткани, фрлени во корпа и измешани внатре.

Сега ќе ви прочитам што ви кажуваат вашите деца! – рече таа. Тоа беше првпат да ја видам таа жена без насмевка на лицето.

-Тато, велосипедот е очајно грд, но сепак те сакам затоа што ми го купи!

-Мамо, те молам, дозволи баба да готви!

-Мамо, те сакам и едвај чекам да ја родиш сестра ми!

-Мамо, ако не ми го купиш тој фустан, ќе му кажам на тато дека тајно пушиш на балконот!

Низ класот почна да се слуша тивка смеа.

-А сега ќе разговараме за оние по кои само сакам да си заминете. Ќе разговараме за тоа некој друг ден. Сакам да ви остане во главата. За да размислувате за тоа. Во ред? – праша таа нежно и мирно, а сите кимнавме со главата во знак на одобрување. Таа воздивна и почна.

-Тато, не нарекувај ја мама со грди зборови. Таа е прекрасна жена која ме сака мене и мојот брат.

-Мамо, сакам почесто да си играш со мене и помалку да работиш. Дури и кога си дома, повеќе пушиш на балконот отколку што си со мене.

-Тато, ме боли кога ме удираш по глава!

-Тато, сакам да те видам трезен и среќен…

-Мамо, отвори ги очите. Има повеќе од нашите 4 ѕида. Има и други. Тато нема да се врати!

-Сестро, те сакам. Не можам да те гледам толку несреќна. Сакам да те прегрнам, но се плашам дека ќе ми кажеш нешто грдо…

-Тато, шлаканицата не боли толку многу. Повеќе боли што воопшто не си во право.

-Мамо, тато, не можам повеќе вака. Одлучете дали сум идиот или само мрзлив…

-Ако ме удриш повторно, ќе те прободам во срцето додека спиеш!

Седев тивко на столот, гледајќи право напред, плашејќи се да погледнам околу мене. Како и мене да ќе ме удрат. Слушнав некој како станува и ја напушта училницата. Потоа уште еден. И така натаму. Конечно, се свртив и забележав дека во собата останаа три од нас мајките. На едната ѝ течеа солзи по образите. Ја погледнав наставничката, која само нежно ми кимна со главата дека е во ред и дека треба да си одам.

Воопшто не се сеќавам како стигнав до станот. Знам дека плачев и плачев и плачев. Дури и денес, тешко ми е да ги најдам зборовите за да опишам што се случи во таа соба. Знам дека се прашав – дали е можно?! Меѓу овие деца?! Овие родители?! Ги познавам осум години како прекрасни луѓе. Но, очигледно е дека е насекаде околу нас. Или навистина не го гледаме тоа, или ги затвораме очите. Но, таа им ги отвори очите и срцата на многумина. Како заврши ова, не знам. Не сум еден од оние родители на кои им беше дадена порака за очај. Училиштето траеше уште еден или два месеца и искрено, дури и не се осмелив да прашам. Но, сигурна сум дека од тоа произлезе нешто добро. За тие луѓе. За тие деца. За тие семејства. И сигурна сум дека ниедно дете и ниеден родител нема да ја заборават професорката Бранка.

Извор