Прашањата до психолозите и психотерапевтите може да ги испраќате на е-пошта: prasajpsiholog@deca.mk. Ве молиме прашањата пишувајте ги на кирилица. Нашето мото е: Кој прашува, дејствува! Кој си молчи, претпоставува!

ПРАШАЊЕ: Мојата ќерка има 9 години. Постојано имаме проблеми со училиштето. Сега е 4. одделение, но овој проблем трае уште од прво одделение. Од самиот почеток не сакаше да комуницира со нас во врска со училиштето. И јас и мојот сопруг секој ден ја прашуваме како ѝ поминал денот. Дали се случило нешто интересно (лошо). Таа секогаш ни вели дека сѐ е во ред дури и кога не е во ред.
По еден од предметите наставничката ги поделила на групи да изработат одредени проекти. Меѓутоа, некое момче од нејзината група ѝ рекло дека ја исклучуваат од групата. Таа за ова не ни кажа ниту нам ниту на наставничката. На денот кога требало да презентираат, ѝ кажала што се случило на наставничката и таа ѝ рекла дека таа е виновна за тоа и дека за ништо не се труди. Исто така, во други случаи кога наставничката ѝ има речено да ни пренесе да се видиме со неа, таа ниту еднаш ни нема кажано за тоа.
Од друга страна, таа секојдневно работи, ги пишува домашните, учи. За работи за кои ѝ треба помош, јас сум секогаш до неа да ѝ помогнам.
Меѓутоа, наставничката вели дека има денови кога ќе ја праша нешто, таа само ќе стане и молчи, ништо не зборува, и тоа работи кои знам дека ги има научено.
И тие денови не ми кажува ништо. Се однесува како ништо да не се случило. Пробував на секаков начин да допрам до неа – со добро, со лошо, ама не успева. Наставничката вели дека била премногу заштитена и дека целиот проблем е кај мојата ќерка, која не се труди доволно.

ОДГОВОР: Како родител, природно е да сакате да дознаете повеќе за сето она што го доживува вашата ќерка во училиште, за тоа како се чувствува, за нејзините искуства, за успесите и борбите, за она што ја мачи, како поминува… Фрустрирачки е кога ја чувствувате затворена и далечна и кога ќе ја прашате како помина на училиште, а таа да одговара со еден збор како „добро“ или „ок“. Веројатно со ваквото нејзино однесување се чувствувате како исклучени и доста беспомошно бидејќи не можете да допрете до неа. Но секако дека тоа не е баш така невозможно, постојат повеќе начини со кои можеме да ја подобриме комуникацијата со нашето дете и да пробаме да бидеме поблиски за да се отвори и полесно да комуницира со нас.

Училишната средина е место каде што успехот или неуспехот на детето се оценува од наставниците и од другите деца, и можно е тоа да ѝ создава нервоза и анксиозност да не може слободно да се изразува.
Од она што го споделивте во вашата порака, се чини како вашето девојче да поминува низ многу работи на училиште, се бори со чувството на изоставеност од групата во одделението, доживува критика од наставничката, можеби се соочува и со некои други предизвици за кои не ѝ е баш удобно да зборува. Без оглед на причината, од големо значење е да им дадеме до знаење на децата дека сме тука за нив, дека се грижиме за нив и дека сме спремни да слушаме кога тие се подготвени да разговараат. На прашањето како поминал денот, изненадувачки е, но многу деца не умеат да склопат во својата глава начин на кој треба да ви опишат што се случило, а и детето во тие моменти можеби има различни мисли – како вие како родители ќе реагирате земајќи го предвид и начинот на кој сте инсистирале.

Би било добро да поставувате поконкретни прашања како: Во што најмногу уживаше денес?“ или „Што ти беше предизвик?“, „Со кои деца денес разговараше?“, „Која беше темата по македонски?“, „Како се чувствуваш кога ќе те станат да одговараш?“, „Дали некогаш ти е страв?“ итн. Овие типови прашања можат да ја охрабрат да ги изрази своите мисли и чувства.

Што се однесува до исказите на наставничата, седнете и поразговарајте за тоа зошто таа има чувство дека вашата ќерка не учи доволно, зошто кога ја прашува за работи кои ги знае таа не одговара, туку само молчи и стои, дали има трема, дали мисли дека ѝ е потребна помош, дали се плаши да не ја исмеваат? … толку многу прашања со кои можете да се доближите до вашето дете и да поразговарате. Но без критики, без сожалувања, без преговарања дека тоа нешто веќе го знаела, а не го кажала, сослушајте ја и покажете разбирање.

Споделете ги вашите сопствени искуства кога сте биле на училиште, како вие сте се чувствувале, како ви поминал денот… на овој начин може да му помогне на вашето дете да се чувствува поповрзано со вас и да се почувствува безбедно за да може ги сподели и своите искуства.

Вашите разговори можат да бидат во кое било време и во кој било момент, додека се возите, додека шетате, додека игра, пред спиење, кога ручате… Можете и да играте улоги за одредени ситуации, вие да бидете наставничката, а таа да одговара итн. Охрабрувајте ја кога прави нешто добро, поттикнете ја да развие позитивен самоговор со охрабрување да се фокусира на своите силни страни и достигнувања и пробајте да ја научете како да ги замени негативните мисли со позитивни и како да биде љубезна кон себе.
Би било добро да посетува и некоја спортска активност доколку сте во можност каде што би можела физички да се изразува и психички да се опушти.

Важно е таа да почувствува дека ја сакате и поддржувате без разлика на сѐ и поттикнете ја да ги изрази своите мисли и чувства. Од големо значење е да останете трпеливи и позитивни. Секое дете се развива со свое темпо, а вашата љубов и поддршка ќе му помогнат на вашето дете да ги надмине сите предизвици со кои може да се соочи.

Доколку имате потреба од разговор и дополнителна помош за развојот на вашето дете, потребно е да закажете родителско советување и психоедукација на sovetuvanje@gmail.com

Одговара: Билјана Манасова-Јовановиќ, дефектолог и психотерапевт; Психотерапија и советување 
е-пошта: sovetuvanje@gmail.com

Психолозите и психотерапевтите ги одговараат прашањата според редоследот на нивното испраќање, а одговорите ќе се објавуваат на Деца.мк. Одговорите имаат психоедукативна функција и ги насочуваат родителите кон посеопфатни насоки на решавање на состојбата што ги мачи. Се разбира, покомплексните прашања подразбираат покомплексен пристап.

Рубриката „Прашај психолог“ овозможува стручна поддршка од психолози и психотерапевти на родителите при справување и решавање одредени актуелни прашања од психолошка природа на нивните деца и е резултат на соработка помеѓу Деца.мк и „Психотерапика“ – здружение за психологија и психотерапија. На прашањата одговараат психолози и психотерапевти, членови и соработници на здружението, како и самостојни експерти, соработници на Деца.мк.