Наставникот ја има единствената можност да создаде услови потенцијално надареното дете да стане позитивен и полезен член на општеството. Тој треба да биде свесен дека на некои надарени деца им недостига синхронизираност со нивните врсници, семејството и со времето во кое живеат. Затоа, неопходно е наставникот да ги разбере чувствата на фрустрираност и изолираност кај овие деца, кои можат да се појават, бидејќи нивниот интелектуален развој е побрз од емоционалниот и физичкиот. Воедно наставникот треба да биде свесен за евентуалното несовпаѓање на интелектуалните и социјалните потреби, како, на пример: потребите за сигурност и социјално прифаќање.

Надарените најчесто патат поради својот талент

Наставниците, покрај знаењата од сопствениот предмет, треба да располагаат со:

1. Сознанија за развојот на детето,

2. Доверба,

3. Вештина за развој на флексибилен и интересен материјал,

4. Високо развиена вештина за прашување и објаснување,

5. Желба повеќе да насочуваат отколку да диктираат, дозволувајќи им на учениците да развиваат независност во мислењето и однесувањето,

6. Докажан успех како наставници во редовните училишта,

7. Можности да направат грешки,

8. Наставниците треба да поседуваат лидерски вештини.

Да се биде наставник на надарени ученици – Елизабет Друс напишала:

„Задачата на наставникот е да инспирира и да ослободува. На надарените ученици најмногу можат да им помогнат тие наставници, кај кои постои комбинација на две карактеристики.

Прво, тие треба многу да знаат и постојано да го збогатуваат своето знаење со актуелните постигнувања во предметот што го предаваат.

Второ, тие мора да имаат вонредна вештина за комуникација. За надарените ученици, креативен е оној наставник кој има верба во младите луѓе и ги сака учениците, кој е љубезен, демократичен и полн со разбирање.

Ваквите наставници веруваат дека сите човечки суштества се по природа добри и имаат потенцијали. Насочуван на такви вредности, ученикот може – да избере стил на живеење и поглед на светот.

Треба да признаеме дека надарените деца уште од мали се способни да увидуваат значајни нешта и нашата задача како наставници е сократовска: да го извлечеме креативното од нив и да им дозволиме да бидат таму каде што можат да го откријат тоа што, всушност, веќе го знаат.“

За наставниците што ги подучуваат надарените ученици, доволно е да имаат просечни способности, натпросечно да се заинтересирани да им помагаат на надарените, секогаш да се спремни за соработка, да умеат да го наградат трудот, да ја ценат интелигенцијата и да знаат како да ја негуваат.

Група истражувачи направиле студија врз 10-годишни надарени деца од кои побарале да наведат каков треба да биде идеалниот наставник. Одговорите се следни:

• Да ги разбира
• Да има смисла за хумор
• Да може да го направи учењето забавно
• Да е весел
• Да ги поддржува
• Да е интелигентен
• Да е трпелив
• Да е флексибилен
• Добро да го познава наставниот предмет
• Да ги објаснува внимателно нештата
• Да е вешт во групните активности

Во истата студија е консултирано и мислењето на нивните родители. Како врвни приоритети во рангирањето на професионалните компетенции на наставниците тие ги наведуваат следниве:

• Знаење за природата и потребите на надарените
• Вештини за развивање на сликата за себе
• Вештини за интегрирање на когнитивните, афективните, сензорните и интуитивните способности

Во однос на личните особини, за нив најважни се:

• Разбирањето
• Прифаќањето
• Почитувањето
• Довербата
• Себепочитувањето
• Отвореноста за нови идеи
• Флексибилноста

„Добриот едукатор треба да биде пример со педагошки карактеристики. Но од едукаторот кој треба да работи со надарени и талентирани деца, децата и родителите очекуваат да биде пример над примерите!“

Автор: Гоце Бумбароски, одделенски наставник во Основното училиште ,,Кочо Рацин“, Прилеп