Почнувајќи од седумгодишна возраст, тремата често станува еден од составните делови од нашите животи и затоа е предизвик со кој треба да научиме да се справуваме. Зошто седмата година? Тогаш повеќето деца тргнуваат на училиште и ги добиваат првите оценки или почнуваат активно да се занимаваат со некој спорт.

Во следните редови ќе зборуваме за тоа како настанува тремата, кои типови личности се особено склони, што е позитивна трема, како да се бориме со негативната сценска трема, која е улогата на местото на контрола и како нашата мотивација во учењето влијае врз развојот на тремата…

Тремата подразбира одреден степен на напнатост и загриженост пред ситуации во кои треба да ги покажеме нашите способности и знаење. Анксиозноста може да се развие како увертира за цела низа ситуации на животни тестови – контролни задачи, усни одговори, тестови за возење, јавни настапи, средба со семејството на партнерот и слично. Затоа, тремата нè следи од почетокот на училиштето, преку градењето кариера, па до крајот на животот. Различно се манифестира и има цел спектар на последици кај различни поединци, а зависи и од конкретната ситуација.

Ќе ја препознаеме по забрзано чукање на срцето, зголемено потење, треперење, пелтечење и слично. Понекогаш анксиозноста целосно ќе нѐ блокира, па ќе речеме дека нашиот мозок запрел, а понекогаш едноставно ќе изгледа дека тоа ќе се случи. Важно е секој во себе да препознае кои се типичните ситуации кои му предизвикуваат анксиозност, како таа се манифестира и кои се најчестите последици, односно колку се сериозни.

Колку ни е поважен исходот од одредена тест-ситуација, односно како ќе се претставиме, толку се поголеми шансите да станеме нервозни. Ако не ни е многу значајно, најверојатно ќе нѐ заобиколи.

Што се однесува до времето што сме го поминале во подготовка за одредена тест-ситуација, тоа не е добра прогноза за тремата. Многу луѓе сметаат дека тремата е предизвикана ако личноста чувствува дека не се подготвувала доволно долго. Сепак, често ќе слушнете дека некој потрошил многу време на подготовки и дека сè уште има трема. Па за што се работи?

Кога станува збор за самодовербата, јасно е зошто самоуверените луѓе се помалку склони кон анксиозност. Надворешната мотивација има интересна улога во ова прашање. Дефиницијата за мотивација за учење е дека таа е движечката сила во нас, тенденцијата на луѓето да го гледаат академското знаење како значајно и корисно.

Како може тремата да биде позитивна?

Ако тремата нè поттикнува да научиме повеќе и да го одредиме материјалот и не нè доведе до блокирање на манифестирањето на знаењето во тест-ситуации, односно ако успееме да ја контролираме, тогаш тремата може да се нарече позитивна. Што се однесува до справувањето со негативната анксиозност, постојат многу начини да и ја спречите, но најважно е секој поединец кој го препознава овој проблем да најде решение кое најмногу му одговара.

Некои од оружјата за борба против тремата се:

-Подгответе се што е можно подобро. Повторете го материјалот неколку пати. Ако немате доволно време, повторете ги деловите што помалку ги знаете што е можно повеќе пати.

-Поставете реални цели. Научете да ја оценувате сопствената брзина на учење и начинот на кој покажувате знаење во дадени ситуации и соодветно да ја организирате вашата подготовка.

-Совладајте ги техниките за релаксација. Без разлика дали се работи за јога или медитација, музика или вежби за дишење – откријте што ви помага лично.

-Запомнете ги ситуациите во кои сте постигнале успех. Што не би било исто сега?

-Насочете се кон самопофалба. Пофалете се додека учите! Позитивните афирмации имаат значаен ефект дури и кога доаѓаат од себеси.

-Дајте си одмор. Многу е важно како ги организирате паузите. Преоптоварувањето со информации само ќе ја зголеми вашата анксиозност.

-Истражувајте и практикувајте техники на проучување. Најдете ги техниките за учење и паметење кои најдобро функционираат за вас.

-Прашајте ги постарите како поминале во одредена тест-ситуација што ве очекува. Можеби се грижите без причина. Сепак, земете ја оваа информација со резерва.

-Бидете сигурни дека спиете доволно. Добриот сон е многу важен фактор за надминување на тремата, бидејќи ако сте ненаспани, ќе се чувствувате понесигурни во секоја смисла.

-Носете го она во што се чувствувате удобно и самоуверено. Се покажало дека тоа има позитивен ефект врз исходот од ситуацијата на тестот. Секако, не заборавајте дека комбинацијата на облека мора да биде адекватна за временските услови, местото на одржување и самата тест-ситуација.

Ако вашата трема навистина ве ограничува во учењето и изразувањето на знаењето, слободно обратете се кај семејството и пријателите за совет. Може да разговарате и со психолог/психотерапевт. Не е срамота. Штета е да не работите на себе. Убедете се дека тремата може да се победи!

Автор: Лиза Пишчевиќ

Извор