Секој ден човекот вдишува меѓу 100 илјади и еден милион микроорганизми. Речиси 20 илјади литри воздух минуваат низ носот на возрасен секој ден. Важноста на носот и носната слузница за здравјето е голема бидејќи носот е чувар на нашите бели дробови. Иритацијата на носната слузница, предизвикана од штетни честички, може да го наруши правилното функционирање на респираторниот систем.
Симптомите како затнат нос, кивање, течење на носот или густ назален исцедок, исто така, може да доведат до намалување на сетилото за мирис. Дишењето преку уста, пак, предизвикува нови проблеми: сувост во устата, што дополнително го зголемува ризикот од инфекции.
Светската здравствена организација (СЗО) предупредува дека едноставните мерки на хигиена и претпазливост можат да играат важна улога во заштитата од пренос на заразни болести и зајакнување на нашето и здравјето на нашето семејство. И ова особено во време кога експертите предвидуваат ширење на различни видови вируси и бактерии, грип, настинки, ковид-19 и други респираторни заболувања. Хигиената на рацете, чистотата на носната шуплина и мукозните мембрани се важни за спречување респираторни заболувања кои се шират преку воздухот или преку допир.
Истражувањата покажуваат дека морската сол помага така што ја зајакнува антивирусната одбрана на клетките, која се активира кога клетките се погодени од респираторни инфекции. Морската вода е богата со соли и елементи во траги кои играат важна улога во одржувањето на нормалната функција на носната слузница, што овозможува продорност на горните дишни патишта.
Кои се најраните симптоми на кои треба да обрнеме внимание, како да го ублажиме влијанието на грипот и другите респираторни заболувања и како да спречиме понатамошни компликации? Одговорите ги имате во продолжение.
Зошто носот и носната слузница се клучни за заштита од респираторни заболувања? Како функционира овој систем?
Носот и носната слузница се почеток или „влезна врата“ на горниот респираторен систем, кој го сочинуваат и фаринксот, устата и душникот. Долниот дел од респираторниот систем се состои од бронхии и бели дробови, преку кои на крајот дишеме. За време на дишењето, покрај воздухот, во нашето тело влегуваат и многубројни микроорганизми, што го прави носот природна бариера помеѓу нашиот организам и воздухот што нѐ опкружува. Носот е составен од прегради и ходници низ кои минува воздухот и на тој начин се загрева, а носната слузница освен што го навлажнува и чисти вдишаниот воздух, спречува микроорганизми да се размножуваат во носот и со тоа да се заразат со нив.
За нормално дишење и здравје на дишните патишта, важна е проодноста на носот, како и за оптималната состојба на слузокожата. И двете можат да бидат оштетени од различни воспаленија предизвикани од микроорганизми и кога дишеме многу ладен или сув воздух. Оштетената структура на носната слузница овозможува микроорганизмите да навлезат во неа, па полесно се заразуваме со разни вируси и бактерии со кои сме опкружени. Ваквата инфекција може да остане во самиот нос или да се прошири на долниот респираторен систем, а тогаш најчесто зборуваме за бронхитис или пневмонија.
Зошто дишењето преку нос е многу поздраво од дишењето преку уста и како тоа ја подобрува функцијата на нашето тело? Зошто е важно да дишеме низ нос дури и кога имаме грип или настинка?
Дишењето преку нос освен што го загрева и навлажнува воздухот, го спречува навлегувањето на микроорганизми и нечистотии во долните делови на респираторниот систем. На овој начин, благодарение на „носната бариера“, потенцијалната инфекција останува само во носот без да се прошири на бронхиите и белите дробови и таму да се развие во посериозна инфекција. Дишењето преку уста не е правилно дишење и дополнително ја суши слузокожата на респираторниот систем и го нарушува нејзиниот интегритет и го прави почувствителен на надворешни влијанија. Дури и ако имаме респираторна инфекција, важно е да продолжиме да дишеме низ носот и да го држиме отворен бидејќи тој сè уште ја задржува својата функција.
Како микроорганизмите влегуваат во нашите бели дробови и на што треба да внимаваме за да ги заштитиме?
Микроорганизмите влегуваат во белите дробови преку горниот респираторен систем. Прво преку носот, устата и фаринксот стигнуваат до душникот, потоа до бронхиите и на крајот до самите бели дробови, преку кои се одвива дишењето. Кога микроорганизмите почнуваат да се размножуваат во мукозната мембрана на бронхиите и белите дробови, тогаш зборуваме за бронхитис – воспаление на бронхиите, или за пневмонија. Во зависност од тежината на болеста, тие се лекуваат под надзор на лекар, а понекогаш и во болница.
Со цел да се спречи навлегувањето на микроорганизмите во белите дробови, важно е да се следат општите упатства поврзани со здравјето, кои вклучуваат:
- здрава исхрана;
- физичка активност;
- редовна вакцинација против грип, ковид-19 и пневмокок;
- редовно земање лекови кај пациенти со хронични болести;
- избегнување пушење, дури и пасивно пушење;
- избегнување затворени простории со многу луѓе;
- носење маска кога е потребно;
- избегнување дишење многу студен или загаден воздух.
Како хигиената на носот помага при респираторни заболувања и како правилно да се исчисти носот?
Бидејќи носот е првата линија на одбрана од респираторни инфекции, тој треба да се одржува чист, редовно да се дува, а добро е да се користи изотоничен раствор на морска вода за да се одржи мукозната мембрана чиста. Ако постојано ја плакнеме носната слузница со изотоничен раствор од морска вода, полесно ќе се справиме со предизвиците од околината, а со тоа ќе спречиме навлегување на вируси и бактерии во носот, како и натамошно ширење на инфекцијата преку респираторниот систем.
912