Кога стануваме родители, се трудиме на секој начин да го поттикнеме развојот на нашето бебе, било да е тоа емотивен, когнитивен или моторен. Читаме книги, истражуваме на интернет, разговараме со пријатели, мајки, баби или бараме стручен совет. Понекогаш наидуваме на комплицирани текстови со уште покомплицирани методи, па лесно е да се изгубиме во сето тоа. Особено ако сте млад родител, го имате вашето прво дете и сѐ ви е ново и непознато. Она што речиси сите родители подоцна ќе го сфатат е дека наједноставните решенија често се најдобрите.

За да може детето да расте здраво и да се развива по уреден тек, во првите месеци од животот мајката го гледа, слуша и го запознава сопственото дете. Соодветно одговара на потребите на бебето и создава приврзаност. Кога ќе се задоволат сите физиолошки потреби на бебето, има време за игра и учење.

Бебето учи со пресликување на движењата на лицето на мајката во првите месеци: кога мајката се смее, а бебето возвраќа со насмевка, кога мајката го вади јазикот, и бебето го прави истото. Истото се случува и кога мајката зборува, иако бебето сè уште не може моторички да го повтори или произведе звукот/зборот што го слушнало, сепак некаде го складира за да биде подготвено за употреба во иднина. Затоа, кога станува збор за поттикнување на раниот јазичен и говорен развој, совет за секој родител е да го осипува детето со говор.

Тоа значи родителите да опишуваат, именуваат и изговараат сè што се случува околу нив, за да може детето да го збогати својот вокабулар, односно да ги поврзува настаните со концепти и зборови. На пример, вие готвите ручек, детето е до вас, а вие опишувате сè: сега го земам кромидот. Кромидот е зеленчук. Од кромидот може да ве печат очите. Сега ќе го исечам тој кромид. Ќе го ставам во тенџерето. Ќе се пржи во тенџере, па ќе го ставам месото. Врз основа на овие реченици, детето учи именки, глаголи, предлози. Тоа учи како да се комбинираат зборовите во реченица и дека секој збор на различна позиција во реченицата има различна наставка. Ова е само пример како детето во само неколку реченици го усвојува комплицираниот јазик каков што е нашиот.

Сликовниците и приказните можат дополнително да го поттикнат и зајакнат интересот за учење јазик. Децата преку нив го збогатуваат својот вокабулар и ги усвојуваат сите граматички правила, како во примерот со ручекот за готвење. Денес на пазарот има многу добри сликовници кои го поттикнуваат почетниот развој на јазикот и говорот кај децата. При изборот на сликовница водете се од тоа колку години има вашето дете и во која фаза на усвојување на говорот се наоѓа – ако кажува само неколку збора или само слогови и имитира ономатопеја, изберете сликовници со едноставни зборови кои се употребуваат во неговото секојдневие и околина, како и такви со слики кои можете да ги поврзете со реалноста и да му ги покажете на детето.

Ако детето е помало од една година, изберете сликовници кои исто така имаат различна тактилна сензација: меки страници погодни за ставање в уста, подебели страници, делови кои имаат различна текстура. За деца од градинка, сликовниците со мали прозорчиња се одлични – на овој начин можете да поставувате прашања, а тие исто така имаат ефект на изненадување што е нешто што навистина им се допаѓа на децата. Кога читате, поставувајте прашање, внимавајќи на интонацијата (се крева на крајот од реченицата), како на пример:

-Кој се крие зад грмушката? – О, има мачка зад грмушката! – ако детето сè уште не зборува, одговорете сами на прашањето или побарајте од детето да ви одговори со ономатопеја.

Кога читате сликовници, оставете го вашето дете самото да ги врти страниците. Така ќе научи да чита од лево кон десно. Опишете ги прикажаните слики и по читањето поставувајте прашања за тоа што се случило. На овој начин вежбате прераскажување и правилно поставување на зборовите во реченици. Полицата за книги треба да биде на дофат на детето за да може да најде и да избере сликовница.

И конечно, најважното нешто, читањето нека биде ваш секојдневен ритуал: навечер, гушкајте се со вашето дете и уживајте во читањето. Тоа ќе биде момент за зближување кој носи задоволство и корист за сите вклучени.

Автор: Маја Винцек Слунјски/ логопед, психотерапевт за деца и адолесценти

Извор