Учебната година заврши и децата ги добиваат своите оценки. Како да ги „наградите“ нивните оценки? Повеќето родители немаат дилеми, ќе постапат така како што постапувале досега. Можеби е време да се преиспита кои награди се корисни, а кои не се.

Дали некогаш сте „поткупиле“ дете кога не сакало да го заврши оброкот со ветување дека ќе добие бонбони на крајот од оброкот? Дали се согласувате дека детето треба да се научи да разбере дека е важно да го заврши својот оброк бидејќи тоа ќе му помогне да биде здраво? Или, дали го наградувате детето кога ќе постигне добри резултати на училиште? Не мислите ли дека тоа е негова основна обврска? И ако можете да изберете, дали повеќе би наградувале дете кое има високи оценки или дете кое напредува иако има тешкотии да добие 4 или 5 од некој предмет?

Сите се согласуваме дека децата треба да бидат наградени. Сепак, големината и обликот на наградите се прашања што треба добро да се осмислат. Наградата е брз лек. Таа нуди моментално задоволување и моментално задоволство. Ефектите од наградата се секако брзи, но дали се ефективни и во психолошкиот развој на детето? Купувањето работи за децата не ги учи на системот на вредности. Дури и материјално наградувачкото позитивно однесување има ограничена мотивациска моќ. Мотивирањето на детето со награди (во форма на подароци, пари…) исто така може да биде ризик. Долгорочно, децата можат да ја развијат идејата дека е важно да ги претстават своите заслуги на начин на кој ќе добијат награда и нема да научат дека е потребно многу работа и самодисциплинирање за да се добие истата. Со други зборови, децата ќе ја одделат својата мотивација од задоволството од добро завршената работа.

Постои ризик детето да помисли: „Ако не добијам нешто за тоа, зошто да го правам тоа?“ Таквите деца ќе направат нешто само за да добијат награда. На крајот ќе биде тешко да ги мотивирате да направат нешто ако не бидат наградени. И сега замислете дете кое расте со идејата дека за секоја добро завршена работа ќе биде наградено? Па замислете го тој момент кога ќе сфати дека навистина не е така? Не велиме дека децата не треба да се наградуваат за добро однесување и добри оценки, но наградата не мора да биде во форма на пари или материјална добивка. Подобро е да го пофалите детето за неговите достигнувања отколку опипливо да го наградите. Родителската гордост која детето ја препознава е најголемиот подарок и нема цена.

Идеално, пофалувањето и наградувањето треба да бидат во кратки временски периоди. На пример, чекањето цел семестар за наградување на децата е долго време за нив, особено за помалите деца. Значи, зборовите, гестовите или изразите на охрабрување во текот на учебната година ќе им помогнат да истраат во своите напори и да останат мотивирани на училиште. Еве неколку форми на наградување кои можеме да ги искористиме, а кои имаат позитивно влијание врз развојот на децата.

Наградете ги со пофалби

На децата, како и на возрасните, им треба постојана пофалба како форма на охрабрување. Кога вашето дете ќе покаже дека се труди, пофалете го без разлика на крајниот резултат, на пример: „Ти даде сѐ од себе, горд/а сум на тебе!“ Пофалбите и охрабрувањето се најефективните награди што родителите можат да ги користат.

Повремено наградувајте со опиплива награда

Иако суштинските награди се охрабрувачки, повремените опипливи награди се неопходни за да му се посвети посебно внимание на детето во ситуации кога постигнало резултат над вообичаеното, или вложило многу повеќе напор од вообичаеното. Овие награди може да бидат соодветни кога вашето дете покажува дека се обидува да направи голем развоен скок или резултат. Тоа ќе направи детето да чувствува дека постигнало позитивни резултати и ќе го поттикне да продолжи. Ваквите награди никогаш не се нудат однапред.

Изненадете со награда

Кога родителите донираат неочекувано за посебни достигнувања или за голем напор, оваа награда може да биде многу ефикасно средство за поттикнување позитивно однесување. Повремено, кога детето ќе направи нешто добро, изненадете го со награда.

Избегнувајте мито

Многу често наградата се претвора во поткуп. Ние како родители секогаш сакаме на детето да му купиме нешто што мислиме дека ќе го израдува и наместо спонтано да го купиме или да го изненадиме, често му ветуваме награда под услов да направи нешто или да си ја подобри оценката. Воопшто не се препорачува поткуп бидејќи на детето му нудиме купен предмет во замена за почит, а може да го поттикнеме и следниот пат да ни каже „не“, без разлика што тоа што го бараме од него во замена за наградата е негова обврска.

Намалување на заканите на минимум

Иако заканата, особено за тврдоглавото дете, е дел од родителската дисциплина, родителите мора да бидат многу одмерени кога го прават тоа. Заканата има тенденција да ја потисне вродената желба на детето да се однесува одговорно, така што постојаните закани го забавуваат созревањето на личноста на детето. Кога ќе кажеме „дојди сега или ќе те казнам“, детето обично ќе се покори, но само за да ја избегне ветената казна.

Потврдете го доброто однесување како форма на самонаградување

Од суштинско значење е родителот да му помогне на детето да ги види придобивките од правилното однесување. Кога ќе му кажете на вашето дете: „Мислам дека Павле сака да си игра со тебе, а мајка му го фали твоето однесување, па веројатно затоа сака да си играте утре“, му помагате да размислува за своите постапки, а не за она што го барате.

И не е важно дали нашето дете ќе стане доктор, пекар, фармацевт, важно е тоа што го прави, добро да го прави. Афирмацијата во професијата го прави човекот задоволен. Чевлар кој прави квалитетен чевел е многу позадоволен од, на пример, инженер кој не успева да ги заврши своите задачи навреме.

Извор