Порано бабите и дедовците беа секојдневно присутни во животот на нивните деца и внуци бидејќи семејствата често живееја заедно, но денес ситуацијата е поинаква. Во многу семејства тие повеќе не живеат во исто домаќинство, но сепак имаат значајни и различни улоги во семејството. Различни студии покажале дека поминувањето време со внуците носи придобивки и за децата и за бабите и дедовците. Група научници од Германија и од Швајцарија откриле дека бабите и дедовците што поминуваат многу време со своите внуци живеат дури пет години подолго од оние што не се вклучени во животот на нивните внуци.
„Во ред е бабите и дедовците да ги тешат и поддржуваат децата, да попуштат и да им угодуваат повеќе и да им помагаат полесно да ги надминат различните развојни фрустрации. Бабите и дедовците ги чуваат семејните традиции и им ги пренесуваат на внуците. Нивните приказни се интересни и важни за децата бидејќи содржат нешто мистично и посебно затоа што им припаѓа само ним, односно на нивното семејство. Неретко може да се слушне како возрасните се сеќаваат на своите баба и дедо со голема љубов и почит, нагласувајќи дека оваа врска им била многу важна. Затоа, ако има волја и можност, треба да се поттикнува и негува односот меѓу бабите и дедовците со внуци“, смета психологот Наталија Станковиќ.
Празници и годишен одмор – најчест повод
Летото е „празник“ за децата од градинка и од училишна возраст, но родителите обично имаат помал годишен одмор од одморот во училиштата и градинките, а доколку бабите и дедовците се во пензија, децата често се со нив. „Родителите често прашуваат кога можат да го остават детето кај бабата и дедото на неколку дена, а причината за покренување на оваа тема во семејството најчесто се празници или одмори. Нема јасен одговор бидејќи многу зависи од тоа какво е детето, како поминало во првата година, во фазата кога е најпотребно да се задоволат блиски контакти со мајката, зависи и од односот на детето со бабата и дедото, а и од развојниот период во кој моментално се наоѓа детето. Не е важно дали е втора или трета година, дали е периодот на повторно зближување со мајката, кој потоа се активира кај детето. Сите овие фактори можат да влијаат врз тоа дали детето ќе може да се ослободи од родителите и да биде со некој друг неколку дена или дали ќе го доживее тоа како болно искуство“, вели Томислав Куљиш, автор на програмата „Родителство и ран развој“ и основач на Центар за природно родителство.
Што ако детето се однесува луто и повлечено откако ќе се врати кај родителите?
Многу често кога родителите се враќаат по неколку дена, сведочат дека детето е повлечено, избегнува контакт со нив, се однесува како да им е луто. Ова секако ги повредува родителите, тие можат да се чувствуваат погодени и да се прашуваат дали детето сега ги сака бабите и дедовците повеќе од нив.
Но, Томислав Куљиш објаснува дека тоа е механизам кој е сосема нормален и природен, но не е добро да се активира кај детето: „Детето доживува предавство, разочарување од родителите. Не сфаќа дека тоа било патување или дека тие родители конечно по две-три години добиле шанса да одат некаде сами. За детето, таквата ситуација понекогаш значи предавство, како да прашува: Како можеше да ми го направиш ова, како можеше да ме оставиш?, без разлика што ги сака бабите и дедовците и без разлика колку добро му било со нив. Детето може да биде длабоко разочарано и погодено од тоа, особено ако не било подготвено за оваа ситуација“.
Идеално би било да се спречи ова, но доколку ни се случи ваква ситуација, Куљиш посочува дека е важно родителите да не ја сфатат лично реакцијата на детето, да не почнат да му се лутат на детето (на пр., „Те сакавме, а види каков/ва си сега“). Од суштинско значење е родителите да му дадат простор на детето и право да се чувствува така како што се чувствува и да ги потврди своите чувства. Може да му кажете нешто како: „Гледам дека си лут/а, гледам дека си тажен/а, гледам дека ти недостигавме, жал ми е што се случи така, жал ми е што се чувствуваш така…“ Важно е во следниот период, а тоа може да биде и часови или денови, родителите да му дадат простор на детето да се „стопи“, полека да стапи во контакт, бидејќи тоа детето најмногу го сака и да му дадат до знаење: „Тука сум за тебе; кога ќе си подготвен/а, јас сум тука; нашиот однос не е променет; жал ми е што беше така, но јас сум сепак тука за тебе“, советува Куљиш.
912