Прашањата до психолозите и психотерапевтите може да ги испраќате на е-пошта: prasajpsiholog@deca.mk. Ве молиме прашањата пишувајте ги на кирилица. Нашето мото е: Кој прашува, дејствува! Кој си молчи, претпоставува!

ПРАШАЊЕ: Имам 7-годишно дете кое има проблем со говорот, поточно неговите реченици се состојат од 3-4 збора, а исто така има слаба комуникација. Ги сака децата, но не знае како да си игра со нив. Извршува наредби, чита пишува, решава задачи по математика, а има и слух за свирење на пијано, само по слух ги свири мелодиите. Неколку години одевме на логопед/дефектолог и ги направивме сите испитувања. Што можеме да направиме за да ја подобриме комуникацијата и говорот?

ОДГОВОР: Јазикот е средство за комуникација во процесот на меѓусебна размена на информации и се смета за примарна и основна алатка на социјалната комуникација. Вие веќе неколку години сте посетувале логопед и веројатно сте добиле различни инструкции како да вежбате и да го подобрувате и стимулирате вашето дете говорно и да ја развивате комуникацијата. Доколку не ви се дадени инструкции и насоки, би било добро пак да посетите логопед и да поразговарате за тоа на кој начин да му помогнете на вашето дете.

Постојат два основни фундаментални елементи кои му помагаат на детето да ги конструира своите мисли на подефиниран и разбирлив начин, а тоа се: разбирање и широчина на вокабуларот. Богатиот, разнолик јазик му дава на детето цврста основа за изразување сложени идеи и справување со попредизвикувачки комуникациски ситуации. Спротивно на тоа, помалку богатата лингвистичка средина може да ја ограничи способноста на детето ефективно да се изразува и целосно да го разбере светот.

Затоа, од големо значење е да се создаде богата лингвистичка средина за детето, во која ќе биде изложено на различни зборови, концепти и комуникациски контексти. Ова може да се постигне преку употреба на книги, стимулирачки разговори, сензорни искуства и значајни интеракции. Дополнително, важно е да го поттикнете вашето дете активно да истражува, да поставува прашања, да открива нови значења и да развива внатрешна љубопитност за зборовите.

Добар начин за да го проширите вокабуларот на вашето дете е да внесувате нови зборови во значајни контексти и да ја повторувате нивната употреба во различни ситуации. На пример, кога одите на прошетка во природа, зборови поврзани со растенија, животни или природни феномени, поврзувајќи ги со вистински искуства. На овој начин детето ќе има можност на конкретен начин да го доживее значењето на зборовите и да ги поврзе со сопствените лични искуства.

Понатаму, за да се стимулира јазикот кај детето, треба да се поттикне да чита и да биде изложено на широк спектар на пишани материјали, како што се книги, списанија и весници погодни за неговата возраст. Читањето ја поттикнува имагинацијата, го проширува вокабуларот и го подобрува развојот на понапредни јазични вештини. Понатаму, читањето заедно со детето создава можност за емоционално поврзување и споделување искуства, кои исто така се важен аспект за развој и стекнување лингвистички и когнитивни вештини.

Важно е јазикот да се користи на практичен начин кога комуницираме со детето. Разговарајте за тоа што правите. Опишете ги дејствата што ги правите, што гледате, што слушате и мирисате. Не плашете се да ги повторувате истите зборови многу пати, децата учат преку повторување!

Друга стратегија слична на претходната е да зборувате за тоа што прави вашето дете. Можете да ги именувате предметите што ги користи, дејствата што ги прави, како се чувствува, што чувствува итн. Исто така, корисно е да се прошират речениците што ги изговара детето. На пример, ако тој вели „сакам играм топка“, можете да кажете „Јас ја сакам топката“ или „Сакам да играм со жолтата топка“.

Значи, повеќе разговор, а помалку поминато време на мобилен, компјутер и телевизор. Но бидејќи денес е малку потешко да се одвојат децата од мобилните телефони, би било добро да ја искористите нивната употреба, на пр., договорете се да направите некој рецепт со него, нешто лесно што тој сака да го јаде, а можеби и да го прави. Започнете пребарување на вашиот мобилен телефон, изберете еден рецепт и дадете му тој да ги чита состојките. Потоа кога ќе спремите сѐ, нека ги прочита чекорите и количините.

Читањето наглас ќе му овозможи на вашето дете да развие мисла и да го организира избраното искуство преку низа дејства.

Доколку ви е потребна дополнителна помош и разговор, можете да закажете советување и психоедукација на sovetuvanje@gmail.com

Одговара: Билјана Манасова-Јовановиќ, дефектолог и психотерапевт; Психотерапија и советување 
е-пошта: sovetuvanje@gmail.com

Психолозите и психотерапевтите ги одговараат прашањата според редоследот на нивното испраќање, а одговорите ќе се објавуваат на Деца.мк. Одговорите имаат психоедукативна функција и ги насочуваат родителите кон посеопфатни насоки на решавање на состојбата што ги мачи. Се разбира, покомплексните прашања подразбираат покомплексен пристап.

Рубриката „Прашај психолог“ овозможува стручна поддршка од психолози и психотерапевти на родителите при справување и решавање одредени актуелни прашања од психолошка природа на нивните деца. На прашањата одговараат психолози и психотерапевти соработници на Деца.мк.