Секое семејство има своја внатрешна динамика. Тоа значи дека има улоги кои некако се поделени, дефинирани, опишани се како се играат и што се постигнува со нив.

И сите овие улоги ги учиме во раното детство преку интеракција со другите, пред сè, со родителите. Една од најтешките улоги е улогата на спасител. Тоа е длабоко вкоренето во нашите образовни системи преку триаголникот кој гради три улоги: спасител, прогонител и жртва.

Спасителот е членот на семејството кој е најдлабоко вклучен во семејната динамика. Тој е оној што се грижи за сите и за сѐ во семејството. Ја спасува мама од тато. Тато од баба. Сестрата од сопругот. Братот од тато.

Семејството од срам.

Секаде каде што има проблем, се појавува спасителот.

Детето ја прифаќа оваа улога некаде помеѓу 2. и 4. година, во важна развојна фаза кога се зачнува првата автономија на детето. Во зависност од тоа како се снашле родителите, во оваа фаза од нивниот развој детето или ќе стекне делумна автономија во која ќе се чувствува „компетентно“ или ќе „трпи“ страв од независност и одвоеност, срам од себе и несигурност во вашите способности.

Тоа е и фаза на првото одвојување од родителите. Детето се оддалечува од родителите со самостојно одење и дружење со други деца, што родителите можат да го искусат на различни начини. Ако детето и родителите успешно ја завршат оваа фаза на развојот, детето ќе развие безбеден систем за прицврстување. Ќе добие порака дека исклучувањето е безбедно и не значи губење на поддршката.

Ако нешто тргне наопаку, чувството на вина од разделбата ќе се задржи кај детето. Чувството дека не смее да ги остави мајка си и татко си бидејќи ги изневерува и ги остава на цедило. На тоа дете ниту му биле јасно поставени границите на одговорноста ниту му биле дадени правата и слободите што му припаѓаат.

Останува заглавено во конфузија за тоа што се очекува од него.

Останува заглавено во стравот од разделба, кој го проектира како страв за другите, и вината за напуштање на мама и тато, која се појавува како вина кога се посветува на сопствените потреби.

Ако се прашувате зошто постојано се грижите за туѓите грижи и се чувствувате виновни ако кажете НЕ на туѓите проблеми, оттаму доаѓа сето тоа. Ако се прашувате зошто не знаете што сакате од вашиот живот, еве од каде доаѓа тоа. Ако се чувствувате како да треба да задоволувате туѓи потреби, или сте виновни или се плашите дека ќе се случи некоја катастрофа, оттаму доаѓа сето тоа.

Ако чувствувате дека не смеете да им покажувате гнев на другите затоа што вашиот гнев ќе ги налути или ќе донесе лоши последици за другите, оттаму доаѓа сето тоа.

Заглавување во непријатна фаза на развој.

Во која првпат се оддалечуваме од мајката. Се оддалечуваме од другите. Во светот, во животот, во своето создавање.

Никој не се раѓа како спасител, тоа е улога што ја учиме во семејството. Нашите родители го научиле тоа и ни го пренеле. Проблемот со овие улоги е што подоцна ги играме со други, а тоа често може да биде драматично. А чини многу, бидејќи ни го загрозува здравјето и ни го заглавува целиот живот.

Животот има различни фази и секоја од нив има свои развојни задачи, свои предизвици и потенцијални кризи. И не можеме соодветно, од сите ресурси, да одговориме на предизвиците на развојот за да живееме животи кои се во хармонија со нас лично. Затоа што сме заглавени.

Покрај тоа, нашата биохемија страда поради високата анксиозност. Чувството дека е наша должност да ги решаваме проблемите на другите нè става во многу стресна положба. Секако, има и придобивки, бидејќи со оваа улога човекот добива значење, блискост со другите, добива чувство дека ги освојува другите знаејќи сè подобро од нив, дека го освојува животот, со тоа што може да го реши секој предизвик. Затоа што улогата на спасителот се заснова на „поразено дете“ кое сè уште се обидува успешно да ја заврши својата развојна фаза.

Тоа се обидува да стане независен човек без страв и вина.

Како и да изгледаме како спасители однадвор, структурно, сепак сме само деца опкружени со некои родители (сега во поинакво руво), со кои се бориме за автономија и почит.

И љубов и поврзување.

Но, ние го правиме тоа на погрешен начин. Затоа што не сме научиле некој друг начин, подобар за нас. Излегувањето од оваа улога е тешко, бидејќи оваа улога се игра насекаде. Во семејствата, општеството, културата на која припаѓаме.

Дури и се велича.

Покрај тоа, секој спасител е опкружен со луѓе кои ја играат улогата на жртви и го имаат тоа компулсивно чувство за должност.

И ако не е доволно да излеземе од овие улоги оти ни е болно, да видиме колку е болно, во суштина, за другите што ги спасуваме.

1) Сите растеме со решавање на нашите сопствени предизвици. Така доаѓаме до чувство на сигурност во себе. Кога ги спасуваме другите, ги спречуваме да ја добијат таа поддршка во себе, ги правиме зависни од нас. И тоа не е фер. Ако сестра ми постојано ги чека моите решенија, јас не ѝ помагам со тоа што ќе ѝ го решам проблемот. Останува зависна од мене и недоволно компетентна за сопствениот живот. Она што можам да го направам е да ѝ понудам заедно да дојдеме до решение. Можам да ѝ кажам: „Не знам кое е решението за тебе, но јас сум тука да ти помогнам да го најдеш“.

2) Кога ги спасуваме другите, ги држиме во нерамноправна положба на дете. „Знам сѐ за тебе, немаш идеја како да си го решиш проблемот“. И тоа не е фер. Навистина немаме идеја што е најдобро за друга личност.

3) Кога ги спасуваме другите од нивните чувства, ги кршиме туѓите граници. „Не можам да поднесам дека мама е тажна поради тато, па ѝ го решавам проблемот, се расправам со тато, ја бранам“. Многу работи се мешаат тука. Пред сè, улогите. Треба да си го поставиме тоа важно прашање: Кој/а сум јас сега, мамо? Кој/а сум јас сега тато? Кој/а сум јас во овој триаголник? Треба да сфатиме дека сме се нашле во триаголник. Дека сме влегле на територија на туѓа брачна врска и не знаеме ништо за тоа. Од таа страна родителите не ни се видливи. Тие се избрале еден со друг, историјата на нивната врска е подолга од нашето постоење и ним им припаѓа. И никој нема право да нѐ става во тешката улога на посредник меѓу родителите. Никој нема право да нѐ принудува да избираме страни. Треба да сфатиме дека сме во неповолна положба и што и да направиме, ќе завршиме со страв и вина.

4) Спасувајќи ги другите од нивните чувства, повеќе попречуваме отколку што помагаме. Ние го спречуваме човекот да созрее за сопствената акција за да донесе промени. И секоја акција или промена бара чувства. Значи, најтешката задача за спасувачот е да ги остави тие жртви за да најдат помош. Професионална, доколку е потребно. Или да ги оставиме со нивните проблеми бидејќи луѓето често ги прифаќаат нивните проблеми затоа што не знаат што би правеле без нив. Да развие доволно доверба во себе за да се справи со сопствените развојни предизвици. И тој/таа самиот/самата да си ги разјасни улогите, да биде ќерка на мајка си, син на татко, внук на баба, пријател на пријател. Да се ​​развие во вистинска поддршка за другите. Да ги почитува границите, и своите и туѓите.

Кога решаваме проблеми за другите, тие не можат да пораснат. Но, ни ние не можеме.

Затоа што сме премногу зафатени.

Автор: Лјилјана Милиќ

Извор