„Досадно ми е“.
Оваа реченица е домашниот еквивалент на „Стигнавме?“, која децата ја повторуваат до бесвест за време на патувања. Но, новите податоци покажуваат дека родителите ќе треба да инвестираат во слушалки за поништување на бучавата. Шегата настрана, истражувањата покажуваат дека децата денес чувствуваат досада во загрижувачки високи проценти.
Анкета спроведена од „Уанпол“ во која учествувале 2.000 родители на деца од 3 до 12 години открила дека на децата им се потребни во просек 33 минути за да им стане здодевно.
Тинејџерите не се имуни на оваа појава. Според анализата на „Јахулајф“ врз годишната анкета на Универзитетот во Мичиген, нивото на досада значително пораснало за време на пандемијата, а повторно се зголемило во 2023 година.
Дали екраните се виновни?
Експертите сметаат дека времето поминато пред екрани е една од главните причини за зголемената досада.
– Живееме во технолошка ера. Често слушаме дека децата не играат како порано, но вистината е дека тие не живеат во ист свет како претходните генерации – вели Џилијан Амодио, лиценциран социјален работник.
Ова го става родителството во нов контекст. Како да се справат родителите кои веќе имаат многу обврски?
Менталните здравствени експерти даваат увид во причините за растечката досада и споделуваат совети за тоа како да се одговори на овој предизвик.
Според истражувањето, 81 отсто од родителите изјавиле дека нивните деца од 3 до 12 години секогаш прашуваат што да прават кога ќе се вратат од училиште или градинка.
Но, што е всушност „нормален“ распон на внимание кај деца? Според детскиот психолог Лесли Тејлор, вообичаеното времетраење на вниманието зависи од возраста:
3–4 години: 6–8 минути
5–8 години: 12–24 минути
9–11 години: 20–30 минути
12 години: 20–40 минути
Имајќи го ова на ум, не е изненадувачки што тригодишно дете нема да може да остане ангажирано цели 33 минути.
– Истражувањето покажува дека она што често го нарекуваме досада, всушност, може да биде нормална карактеристика на таа возраст – вели психијатарот Зишан Кан.
Проблемот е што родителите ретко имаат доволно време, ресурси и поддршка за постојано да ги стимулираат своите деца преку интерактивни активности. Како резултат на тоа, многу родители се потпираат на екрани за да ги држат децата ангажирани.
Како да се намали досадата кај децата?
Психијатрите препорачуваат:
Повеќе практични активности: рачни изработки, градење со коцки или игра со глина се подобри за внимание отколку пасивно гледање во екрани.
Рутина: воведување дневен распоред со време за читање, креативна игра и активности на отворено помага во намалувањето на немирноста.
Независна игра: децата треба да имаат време сами да си играат бидејќи тоа ја поттикнува нивната фантазија и способност за решавање проблеми.
Досада кај тинејџерите
Зголемената досада кај тинејџерите е тренд што почнал уште пред пандемијата. Едно истражување од 2019 година покажало дека американските тинејџери почнале почесто да чувствуваат досада од 2010 година, а процентите продолжиле да растат до 2017 година.
Иако екраните се дел од проблемот, експертите укажуваат и на друг фактор: тинејџерите денес имаат помалку слобода за самостојно истражување на светот отколку претходните генерации.
– Премногу дигитална стимулација може да направи офлајн активностите да изгледаат помалку интересни. Исто така, денешните тинејџери имаат помалку можности за независност, што дополнително ја поттикнува досадата – вели д-р Кан.
Како да се спречи досадата кај тинејџерите?
Идентификување и поддршка: поттикнете ги тинејџерите да најдат активности што ги интересираат и кои се значајни за нив.
Поставување граници за екраните: место строги забрани, обидете се да воспоставите заеднички договор за време поминато на екран.
Повеќе независност: давајте им избор и можности да донесуваат одлуки, што може да ја намали нивната апатија.
912