Растењето денес не е ни приближно исто како пред неколку децении. Како што се разликува самото детство и сè што подразбира тоа, така се разликува и нашиот пристап кон детството и децата. Многу нешта сме промениле, многу сме влијаеле, некои работи ги поправивме, некои ги уништивме и сè повеќе учиме за многу работи, а и подготвени сме да ги прифатиме мислењето и инструкциите на некој кој поради својот повик или возраста, можеби знае подобро во ова сегашно време.

Она што речиси воопшто не е променето е училишниот систем и сето она врз што тој влијае. Оценките се еден од главните проблеми на децата и младите денес и често сè се сведува на тоа. Оценките се она што влијае врз расположението, менталното здравје, семејството, а често и животот. Сите можеме да се согласиме дека оценките денес имаат преголема моќ над децата и тоа на погрешен начин и создаваат погрешна слика за децата, смета психологот Ива Пјаца.

Она што претставува голем проблем за денешните деца, смета Пјаца, се големите очекувања на родителите и општеството.

-Децата денес се под голем притисок – од училишна работа до спорт и воннаставни активности. Од нив се очекува да се истакнат во сè, а сепак често немаат доволно време за одмор и игра. Стресот на кој се изложени може да доведе до чувство на несигурност, страв од неуспех и ниска самодоверба – вели таа.

Едно решение е да им се даде повеќе слободна игра, помал притисок и поголема емоционална поддршка.

-На децата им треба простор да го истражуваат светот со свое темпо, без постојани споредби и натпреварување. Наместо да ги преоптоваруваме со обврски, треба да им обезбедиме можности за креативно изразување, интеракција со врсниците и развивање внатрешна мотивација – посочува Пјаца.

Иако како родители често не сме свесни за тоа, под притисок на сè друго и знаејќи како тоа изгледа од поинаква перспектива, често ги притискаме нашите деца за оценките и успехот на училиште. Некогаш тоа е несвесно, некогаш свесно, но факт е дека тоа не им носи ништо на децата. Она што нè советуваат дека е правилен пристап од мали нозе треба да го примениме и во нашето образование.

-Како родители, треба да го префрлиме нашиот фокус од резултатите, односно оценките, на процесот на учење и напорот што го вложило детето. Целта не е само да добиеме добри оценки, туку да развиеме љубов кон учењето.

Не поттикнува на напор и развој, туку на вреднување на оценките

Но, иако тоа звучи точно во теорија и знаеме дека така треба да биде, знаеме и дека честопати сфаќаме од наша перспектива дека лошите оценки, без разлика колку погрешна мерка се тие, носат со себе многу работи подоцна во животот, па тој став и чувство го преточуваме во погрешни реченици и погрешни постапки. И знаеме дека вината е во системот.

-Системот за оценување, каков што го знаеме денес, всушност испраќа сосема погрешни пораки до децата. Наместо да ги охрабрува да работат напорно, да учат и да се развиваат лично, тој често ги мотивира исклучиво да „ловат петки“ и да избегнуваат грешки. Понекогаш добиваат одлична оценка со минимален напор (ако се природно талентирани за некој предмет или ако ги „добиле“ прашањата на тест), додека во други случаи можат да вложат извонреден труд и работа и сепак да добијат лоша оценка. Како возрасни, знаеме дека во реалниот живот напорната работа е често поважна од талентот. Покрај тоа, има цела низа изреки на оваа тема. Знаеме дека луѓето што се упорни и не се откажуваат пред предизвиците имаат многу поголема веројатност да постигнат успех. Од друга страна, и покрај ова, училишниот систем не им ја пренесува оваа лекција на децата. Наместо наградување на трудот, креативноста и критичкото размислување, фокусот е на точните одговори и квантифицирање на знаењето преку оценки – заклучува психологот, која на крајот дава неколку совети. Еве што можеме ние да направиме како родители:

Променете ја перспективата дома

Родителите можат да испраќаат различни пораки до своето дете отколку оние што ги добива на училиште. Наместо да прашате „Која оценка ја доби?“, можете да прашате „Како се чувствуваше на тестот?“, „Што беше лесно, а што беше тешко за тебе?“, „Кои нови работи ги научи?“

Пофалете го напорот, а не резултатите

Важно е да им се покаже на децата дека процесот на учење е она што е важно, а не само конечната оценка.

Градете отпорност кон неуспехот

Наместо лошата оценка да ја гледаме како катастрофа, треба да ја искористиме како можност за учење и развој. Можете да погледнете наназад еднаш неделно за да го „прославите неуспехот“ на сите домашни, каде што секој од вас споделува нешто што не му успеало таа недела и што сте научиле од тоа. Поентата е дека ние, всушност, не треба да правиме драма од нашите грешки, туку ги нормализираме затоа што тие се дел од нашите животи (и како деца и како возрасни) и учиме и растеме со нив.

– Системот можеби нема да се промени преку ноќ, но ако родителите и наставниците почнат да поттикнуваат внатрешна мотивација за учење наместо надворешна (оценки), децата ќе имаат поздрав однос со образованието – заклучува Пјаца.

Автор: Наташа Крстичевиќ

Извор