Со оглед на тоа што е најиспакнатиот дел од главата, носот често пати е „рударска мета“ на прстите на децата. Затоа, крвавењето на носот кое професионално се нарекува епистакса е едно од најчестите крвавења во детството.
Носот има тврд коскен дел кој продолжува до носната ‘рскавица. Однадвор е кожата, а однатре мукозната мембрана на носот, која е богата со крвни садови. Тие, во одредени ситуации, лесно крвават.
Иако постојат многу причини за крвавење од носот, ова се најчестите.
Надворешни повреди на носот
Најчесто, тие се првата причина за крвавење од носот. Заблуда е дека само грубите удари во носот доведуваат до крвавење. Честопати, навидум лесен удар е доволен за да почне да крвави, а кај некои деца дури и директниот судир нос со нос со друго дете нема да доведе до крвавење. Патем, „минитраумата“ може да доведе до крвавење кај децата кои имаат послаби (потенки) ѕидови на крвните садови.
Внатрешни повреди на носот
Овие внатрешни повреди се многу чести кај децата. Со оглед на тоа што децата постојано го чепкаат носот, тоа доведува до крвавење. Острите, неисечени нокти се чест виновник, па ова треба особено да се земе предвид ако детето има крвавење без очигледна причина.
Инфекции
Вирусните инфекции и особено кога има ненадејна промена на надворешната температура, може да доведат до крвавење на носот.
Вродена слабост на крвните садови на носот
Во секоја ноздра има крвни садови што наликуваат на микросунѓер исполнет со крв. Некои деца имаат многу тенки ѕидови на крвните садови, па крвавењето е многу често и постојано. Доволно е посилно триење на носот за да започне крвавење. Затоа овие деца често крвават ноќе, кога случајно ќе го повредат носот.
Без разлика на причината за крвавењето, потребно е да се прекине на правилен начин, што родителите треба да го знаат. Поголемите и посмирени деца лесно можат да научат да си помогнат себеси, но и на другите деца кога се во неволја.
Правилно запирање на крвавењето од носот во пет чекори:
♦ Прво, треба да ја избришете крвта со чисто марамче (уште подобро, стерилна газа) и да одредите од која ноздра му излегува крв на детето и/или дали крвта „излегува“ од двете ноздри (што се случува помалку често). Постарите деца треба накратко да го „дуваат“ носот и на тој начин да го „исчистат“ местото на крвавење.
♦ Детето треба да седне, главата да му биде малку навалена напред (не наназад, како што често се прави погрешно). Ако главата е фрлена назад, крвта тече кон грлото, а тоа не се гледа, па може да се случи детето сосема непотребно да изгуби многу крв.
♦ Во оваа положба (со главата благо навалена нанапред), треба да се изврши притисок на ноздрата од која тече крв. Најлесно е тоа да се направи со прст (преку ролна од марамче, или директно на ноздрата) – кој се става отстрана, така што ноздрата да се „залепи“ со коскената преграда на носот. Не треба да го туркате прстот одоздола, туку само отстрана. Добро би било детето да дише низ уста при притискање на раскрвавениот нос, иако другата ноздра е слободна.
♦ Треба да бидете трпеливи и да почекате најмалку десет минути пред да проверите дали крвавењето престанало. Ако го ослободиме притисокот прерано за да провериме, ќе видиме дека крвавењето не престанало, па мораме да почнеме од почеток.
♦ Ако по 10-15 минути соодветен притисок крвавењето не престане, треба да земете капки (или спреј) за носот што ги стеснуваат крвните садови и ставете неколку капки (или една доза од спрејот) во ноздрата што крвави. Потоа се повторува притисокот на ноздрата и така се задржува петнаесетина минути.
Кога детето треба да се однесе на преглед?
– Доколку крвавењето не престане и по наведените мерки, детето треба да се однесе кај специјалист за уво, нос и грло, кој по брз преглед ќе го избере најдобриот начин за запирање на крвавењето.
– Кога се работи за посериозна повреда на носот – ако носот е многу отечен, или ако се забележи јасен деформитет на коскениот дел од носот, тогаш навистина станува збор за сериозна траума, па затоа е добро да се побара ОРЛ специјалист што е можно поскоро.
– Доколку детето има изразена слабост, поспано е и летаргично, а претходно било сосема добро. Ова не е невообичаено однесување веднаш по траумата. Но, доколку тоа трае десет минути по повредата, треба да се јавите на лекар за помош.
– Ако детето изгуби свест, а потоа се чувствува многу лошо. Овде треба да знаете дека на одреден број деца им се слошува штом видат крв, па треба да го легнете детето и да му ги кренете нозете за крвта да се врати во главата. Се разбира, ако крвавењето не престане, треба да го држите носот.
– Кога крвавењето се повторува брзо (по неколку минути прекин), или ако се видливи други места на кожата (или мукозните мембрани) кои крвават. Тогаш паметно е да се бара лекар кој, меѓу другото, ќе ги направи потребните анализи – за да се исклучат можните нарушувања на згрутчувањето на крвта, кои би можеле да бидат виновникот за крвавењето.
– Има деца кои многу често крвават од носот – има период кога крвават неколку пати во текот на истата недела. Тогаш треба да побарате помош од лекар, дури и ако крвавењето престанува лесно и брзо.
Објаснувањето е важно
Повеќето деца немаат сериозно крвавење од носот и лесно се прекинува со едноставни мерки. Важно е да им се објасни на децата дека тоа може да се повтори – но дека тоа не е опасна појава, па не постои место за паника.
Не паничете
Неопходен е внимателен разговор со дете кое има склоност кон често крвавење од носот. Постарите деца лесно можат да се обучат да си помогнат во ситуации кога родителите не се во близина.
912