Пред некој ден мојата најдобра пријателка ми рече дека сум поинаква. Помалку се смееш, ми рече, а во мене поттикна мотивација. Не за смеење, туку за тага, солзи и збунетост што ја чувствувам веќе две години, која со тие зборови во мене предизвика уште поголема сила и енергија. „Помалку се смееш“ – рече, и беше во право.

Отсекогаш бев склона кон размислување, анализирање и навидум неразумни чувства на тага и загриженост, но никогаш, никогаш некој не ми рекол дека не се смеам. Мојата насмевка беше заштитен знак, дури и во тешки ситуации наоѓаше причина да се појави. Се сеќавам и на еден од најубавите комплименти што ги добив. Беше комплиментот од мојот пријател кој еднаш сосема спонтано ми го кажа кога влегував во кафулето: „Ивка, кога влегуваш, ја осветлуваш цела соба“.

Пред да се породам, аналитична и малку невротична каква што сум, сурфав и читав книги до бесвест. Научив како да медитирам за полесно породување, читав за доењето, заспивањето, грижата за бебето. Голтав книги, проучував колички и креветчиња, донесував одлуки за тоа каква мајка ќе бидам.

Се грижев за сè, на советите превртував со очите, а оној совет што најмногу ми одеше на нерви беше: „Спиј додека можеш!“ Како некој спие однапред? (Денес потврдувам дека е невозможна мисија да спиете однапред за две години непроспиени ноќи).

Ми раскажуваа за неспиењето, пелените, валканите алишта. Ми раскажуваа за грчевите, првите заби, плачењето и доењето. Читав и открив за техниките за заспивање, знаев за исхраната, за маиците за доење, се опремив со градници за доење, шишиња, стерилизатори. Со сопругот безброј пати разговарав за тоа како ќе го правиме ова, како ќе го правиме она. Породувањето беше неверојатно брзо и не доживеав голема драма. Сопругот беше со мене, бебето на моите гради, а адреналинот и возбудата беа на такво ниво што што среќата ја обиколи не само просторијата за породување, туку и целата болница и пошироко. И понатаму, во текот на деновите во болница слушав за тоа како да го облечам бебето, како да го наместам за доење.

Никој не ми кажа како ќе се чувствувам. Никој не ми кажа дека мојот живот, исполнет со излегувања, работа, танц, медитација и пријателки, ќе стане живот исполнет со нешто друго. И не, не зборувам за пелени, шишиња, влошки за гради и цуцли. Зборувам за емоции. Зборувам за целосна и апсолутна промена на идентитетот. Никој не ми кажа дека повеќе никогаш, ама баш никогаш нема да ја напуштам куќата сосема безгрижна.

Ја имав, и сè уште ја имам целата поддршка што една жена можеше да ја посака. Не помина долго и излегов на кратко кафе или прошетка. Сопруг, баби, пријатели, сите тие беа тука за мене. Но, не можев. Не можев да се помирам со фактот дека јас повеќе не сум јас. Не можев да се соживеам со промената на идентитетот.

Да, секогаш бев склона кон анализирање и често размислував и медитирав над моите постапки и животот, често бев и анксиозна. Но, никој не ми кажа дека сето тоа што го прочитав целосно ќе ме збуни, дека ќе се грижам за секоја ситница што ќе ја направам. Никој не ме подготви дека ќе се преиспитувам за секоја постапка – од промена на пелената до возење на автомобилот. Човече, никој не ми кажа дека детето нема да можам да го пуштам на момент додека е будно и никој не ми кажа дека поради сето тоа прочитано, ќе ја задушам сопствената интуиција. Никој не ме предупреди на лавината емоции што ги носи фактот дека ова мало суштество е целосно зависно од тебе и, ако првите три се најважни и ако треба да им се верува на психотерапевтски теории и истражувања, секој твој збор, дело или недостиг на тоа може погрешно да ја формулира неговата самодоверба или личност.

И така престанав да се смеам. Не запрев, се смеев, но дефинитивно сериозната девица во мене целосно надвладеа. Не можете да го направите ова, не можете да го направите ова, не треба да го правите ова. Девицата во мене создаваше правила засновани на сè што ќе прочиташе и задоволно кимнуваше со главата на некоја „правилна“ постапка, додека во следниот момент веќе ќе ми мавташе со грд и злобен прст ако направев нешто „недозволиво“.

Никој не ми кажа што ќе се случи со моите односи. Се навикнав на тоа дека чантата беше заменета со голема торба за пелени прицврстена на количката, а напуштањето на куќата за пет минути беше продолжено на 35 минути (бидејќи сите знаеме дека бебињата какаат тогаш кога треба да излезете). Знаев дека повеќе нема да пијам кафе кога ќе посакам, разговарајќи за смислата на животот и дека ќе треба подобро да планирам. Но, никој не ми кажа дека нема да бидам толку посветена на зборување колку што бев посветена на проверување на телефонот и бесконечно испраќање пораки – дали е сè во ред? Дали какаше/мочкаше/заспа/плачеше?

И така престанав да се смеам. Не престанав целосно, но еден дел од мојот идентитет се претвори од будалеста во сериозна. Уште повеќе, мислам дека сериозната го презеде кормилото.

Сите зборуваа за промена во бракот. Многумина велеа дека нема повеќе излегувања, патувања, нема повеќе слобода. И не беа во право. Организиравме, бевме подготвени на сè. Повремено откажување поради болест или слична вонредна состојба секогаш има, но има и излети, патувања, дружења.

Но, она што никој не ми го кажа (а можеби и не сум слушала) е дека ќе се промени динамиката на нашата врска. Не ми кажаа колку товар на односот става целосната одговорност за едно мало човечко суштество. Не ми кажаа дека проблемите што ги имаме не само што ќе останат, туку и ќе се зголемат. И дека проблемот ќе расте обратнопропорционално со времето што го имаш за негово решавање.

И затоа, кога некој ќе ми каже дека детето ќе ја спаси врската со момчето или сопругот, би му се изнасмеала в лице – детето нема да го спаси односот, туку ќе го предизвика на едно сосема ново ниво. Затоа што повеќе не си само ти, сега си мајка, а тој повеќе не е само тој, туку е и татко. И да сте бесконечно добри во планирањето, организацијата и да ја имате целата помош во светот, промените пак ќе ве предизвикаат. И како поединци, и како пар.

Никој не ме предупреди дека човекот што еднаш ме исполнуваше со среќа и задоволство честопати ќе ми гази по нервите. Ништо што го прави, туку со самиот факт дека тој е татко, а јас мајка. А мајката? Таа знае најдобро. Таа е најважна. Таа е целосно одговорна. И на крајот, ако нешто тргне наопаку – таа е виновна.

Вина. Чувство на вина. Нешто што пред 1.1.2016 година ретко го доживував и во благи форми. Вината дека никогаш не сте сигурни во вашите одлуки, иако велат дека мајката знае најдобро. Која мајка? Нека ми каже некој ве молам, бидејќи поголемиот дел од времето не знам што правам. Вината – најглупавото, најбесмисленото, најисцрпувачкото чувство во мајчинството.

А мајчинството е полно со бесмислени, глупави и исцрпувачки чувства. И тоа е најлошото. На тоа никој не те подготвува. На чувството на вина. Вина поради незнаење, вина поради кафето што го пиеш, а некој друг е со твоето дете. Вина што го пушташ во градинка, вина што си ја сакаш слободата, животот пред децата, вината што среде ноќ по милионити пат се будиш за да го смириш плачењето и не чувствуваш благодарност, среќа и љубов. Туку само замор и лутина.

Колку пати сум размислувала овие две години кога ќе плаче среде ноќ: „Не можам, навистина не можам, за следната секунда госпоѓа вина да рече: „Ајде бе, не можеш. Како им е на жените што се сами, жените чии деца не се здрави, жените кои се болни“. Вина. Вина што не си попаметна, подобра, поспособна.

Што не си многу повеќе. Помајка.

Помајка. Како можеш да бидеш помајка? Мајка си. Точка. Со сите превирања, стресови, анализи, вина. Ти си мајка. Еден дел од твојата личност е целосно променет и тоа е тоа. Нема враќање назад.

Постои само среќата што мама не е само мама. Туку сето она што била пред да стане мама. Сети се на тоа. Што си била, што си правела, како си се чувствувала. Бидејќи тоа и понатаму си ти.

Не си САМО мама. И немој вината да те уништи тебе. И мајката во тебе.

Автор: Ивка Арманда Тодоровиќ
Извор