„Фејсбук“ ме прашува што имам на ум, па јас, не сакајќи да признаам што навистина ми го окупира умот, се фаќам за тема која ми врие некаде во задниот дел од мозокот и на која ме потсетуваат различните вести денес.

Од една страна, читам: „Светскиот ден на просветителите се слави на 5 октомври. Тој беше прогласен од Обединетите нации во 1994 година, со цел да се истакне улогата на наставниците во образованието и развојот на децата и да се истакнат принципите и препораките за позицијата на наставниците“.

Од друга страна, веќе некое време гледам вести за наставник кој му удира шлаканица на ученик или го казнува на некој друг начин и си мислам колку сум благодарна што повеќе не работам со туѓи деца.

Таа работа ја работев долго време, многу ја сакав и бев добра во тоа – не само што другите го кажуваат тоа, туку кога правиме нешто правилно, тогаш сме свесни за истото. Ја сакав размената на енергија што ја постигнав со деца од сите возрасти, разновидноста на комуникацијата, портретите што ми ги дадоа преслатките петгодишници, сленгот на новите тинејџери, смеата, предизвиците, па дури и исцрпеноста на крајот на работниот ден. Никогаш не го кренав гласот, никогаш не ја треснав тупаницата од масата. Успеав да постигнам мирен авторитет и однос заснован на почит и доверба. Што е убаво, но не е лесно. Се сеќавам дека еднаш кажав оти вечерта по неколку часа со децата се чувствував како исцеден лимон и навистина го мислев тоа.

И тогаш, во еден момент, почна да провејува поинакво однесување, поинаков став.

Најилустративен беше дијалогот со Марта (тогаш 17-годишна), која се подготвуваше за еден од меѓународните испити. Читавме тој ден, текстот беше полн со бројки бидејќи тоа беше поентата: да се научи како да се изговараат децимали, дропки, големи броеви, проценти итн. Кога дојде редот на Марта, таа почна да чита и да го прескокнува буквално секој број. Ја запрев и ја вратив назад, објаснувајќи ѝ зошто е важно да ги чита. Таа почна одново и препрочита сè освен нив. Другите деца беа трпеливи и мирни, но беше јасно дека губиме време. Повторно ја запрев и мирно ја замолив да чита правилно или да каже дали не сака да чита, но да не ме малтретира мене или другите.

На што Марта ме погледна право в очи и рече:

„Јас плаќам за ова и можам да малтретирам кого сакам.“

Паузирав, мирно ѝ одговорив дека не сум го видела нејзиниот договор, дека следниот ден ќе организирам состанок со раководството на училиштето и нејзините родители (потсетувајќи ја дека тие плаќаат за лекциите, а не таа и дека, доколку договорот навистина предвидува опција за малтретирање), повторно ќе ѝ се извинам и дека сум сигурна оти училиштето соодветно ќе ме санкционира. Дотогаш, сепак, ја замолувам да чита правилно, а ако не сака, нека престане, бидејќи и родителите на сите други ученици плаќаат за часовите.

Таа одлучи да не чита.

Набргу потоа се случија уште два испади од сличен жанр (мене и на моите колеги) и сфатив дека времињата се менуваат. Дека многу родители и деца можат да ги кажат своите права предвидени со закон, но не и обврските предвидени со основното образование и здравиот разум. Дека се гледаат само себеси, дека колективот е неважен и дека предавачот се спушта на ниво на елементарен, лесно заменлив слуга. Не знам како било во државните училишта во тоа време, а не можам ни да замислам.

Сфатив дека нема да го сторам тоа, го кренав сидрото и отпловив од тие мориња.

Дали ми недостига таа работа? Сѐ што споменав погоре неизмерно го сакав и сакам кога денес ќе сретнам млади луѓе на улица кога ќе ми се јават, збунети дали да кажат ти или „вие“ и се среќни што ме гледаат. Тогаш сфаќам дека навистина направив многу работи како што треба. Но и јас се сакам себеси и мило ми е што направив чекор и храброст да се извлечам од нешто што постепено почна да пропаѓа и со текот на времето се претвори во сѐ што не треба.

Кој е виновен за ова, како точно помина реакцијата, дали е можно да се запре и како, исто така не знам, но жалам за сè: и за тоа време, за заемното задоволство во размената на знаење, жалам за воспитувачите кои се потценети, недоволно платени и беспомошни, доведени до лудило што им паѓа на памет да посегнат по физичко казнување, жалам и за нормалните луѓе/деца кои треба да трпат разни Марти и нејзините родители. А жал ми е и за Марта. Затоа што агресијата е секогаш знак на огромна несигурност и страв, и мора да е страшно и тажно да се живее во таква морничава одбранбена положба против светот на кој му припаѓаме, без разлика дали тоа ни се допаѓа или не. Свет кој умее да одбележи ден за одредени вредности, а веќе следниот ден веднаш да заборави на тоа“.

Автор: Весна Радовановиќ

Извор