Во секое семејство бабите и дедовците играат незаменлива улога – даваат љубов, мудрост и поддршка, обликувајќи го идентитетот на семејството низ генерациите. Меѓутоа, кога внуците имаат тешкотии во развојот, нивната улога станува уште поважна, но честопати невидлива. Тие се херои од сенка, поддршка за родителите и децата чија вредност не може доволно да се истакне.

Бабите и дедовците често преземаат повеќе улоги во животот на семејствата со деца со попреченост: тие им помагаат на родителите да се справат со дијагнозите, терапиите и секојдневните предизвици. Нивната смиреност и искуство носат рамнотежа во стресните ситуации. Тие учествуваат во организацијата на семејниот живот, од грижата за внуците до носењето на терапија. Финансиски помагаат со трошоците за патувања до различни терапии кои му се потребни на детето.

Нивната љубов кон нивните внуци е безусловна и искрена, често независна од општествените норми или предрасуди. Бабите и дедовците знаат да го препознаат потенцијалот на детето и со нетрпение го очекуваат секој напредок, без разлика колку е мал.

Научната литература сè повеќе ја препознава важноста на бабите и дедовците во семејствата на децата со попреченост. Разни научни студии покажуваат дека бабите и дедовците се клучен извор на емоционална и инструментална поддршка во семејствата на деца со аутизам, обезбедувајќи им на родителите чувство на олеснување и намалување на стресот. Истражувањата, исто така, ја нагласуваат важноста од едукација на бабите и дедовците за тешкотиите во развојот кај децата. Образованието го намалува чувството на вина и несигурност и ја зголемува нивната вклученост во секојдневните семејни активности. Покрај тоа, студиите покажуваат дека бабите и дедовците кои се чувствуваат компетентни да ги разберат потребите на нивните внуци подобро се справуваат со емоционалните предизвици и доживуваат помалку симптоми на стрес и депресија. Позитивно ангажираните баби и дедовци го намалуваат нивото на стрес кај родителите и го зголемуваат семејното задоволство, што директно влијае врз квалитетот на животот на децата со попреченост.

Предизвици на генерацискиот јаз

И покрај добрите намери, бабите и дедовците понекогаш се соочуваат со предизвици кои произлегуваат од недостигот на информации за пречки во развојот. Постарите генерации честопати немале можност да научат за поими како аутизам, АДХД или сензорна интеграција, што може да доведе до недоразбирања или несигурност. Покрај тоа, социјалните предрасуди од минатото може да го отежнат прифаќањето на дијагнозата на детето. Многу баби и дедовци се прашуваат: „Дали направив нешто погрешно“, или „Што ќе кажат соседите“. Таквите размислувања може да ги спречат да бидат вклучени.

Како да им помогнеме да разберат подобро?

За да можат бабите и дедовците целосно да ги поддржуваат своите внуци и семејства, треба да им се обезбеди знаење и разбирање:

-Родителите можат да споделат едноставни информации за тешкотиите на нивното дете, на пример, преку брошури, книги или кратки разговори.
-Поканете ги на терапија или работилници што ги посетува детето. На тој начин тие подобро ќе ги разберат потребите на детето.
-Признајте ги нивните чувства и дајте им простор да ги изразат своите стравови или несигурности.
-Пофалете ги нивните напори и поддршка бидејќи тоа им дава чувство на важност и припадност.

Бабите и дедовците се неисцрпен извор на енергија и ресурси за семејствата на децата со попреченост. Нивната вклученост може позитивно да влијае врз целата семејна динамика, помагајќи му не само на детето, туку и на родителите да се чувствуваат помалку изолирано и преоптоварено. Но, и пошироката заедница може да помогне. Со организирање едукации, работилници и групи за поддршка на бабите и дедовците, можеме да им овозможиме подобро разбирање на тешкотиите, но и да им дадеме можност да ги споделат искуствата со другите во слична ситуација.

Длабока тага и загриженост често се кријат зад насмевките на бабите и дедовците. Соочени со фактот дека нивните внуци можеби нема да го достигнат истото ниво на независност како нивните врсници, бабите и дедовците често го носат товарот на тагата за иднината на нивните внуци. Тие тагуваат не само поради тешкотиите што ги доживува детето, туку и поради ограничените можности во општеството, кое често не е доволно инклузивно. Особено тешка тема за многу баби и дедовци е прашањето што ќе се случи со нивните внуци кога ќе ги нема нив. Ова прашање создава длабоко чувство на несигурност и страв:

„Кој ќе се грижи за нив? Дали ќе имаат достоинствен живот? Дали ќе бидат сакани и заштитени?“

Грижата за иднината на внуците може да биде извор на постојана вознемиреност. Многу баби и дедовци се обидуваат да обезбедат дополнителна финансиска стабилност за семејството или да учествуваат во креирањето долгорочни планови за грижа, заедно со родителите и другите членови на семејството.

Љубовта на бабите и дедовците кон нивните внуци нема граници. Таа е извор на сила, удобност и мотивација во животот на децата со попреченост. Кога ги поддржуваме и едуцираме, ја отвораме вратата за уште поголем придонес за нивните внуци и семејство.

Затоа, следниот пат кога ќе ги видите бабите и дедовците како се смеат и се обидуваат да го разберат светот на нивните внуци, застанете и препознајте ги по она што навистина се – невидливи херои, чија љубов го менува светот на подобро.

Автор: д-р Ана Скендер/м-р по едукациска рехабилитација

Извор