Прашањата до психолозите и психотерапевтите може да ги испраќате на е-пошта: prasajpsiholog@deca.mk. Ве молиме прашањата пишувајте ги на кирилица. Нашето мото е: Кој прашува, дејствува! Кој си молчи, претпоставува!

ПРАШАЊЕ: Мојата ќерка има 8 години и секогаш се трудам да бидам отворена и искрена кога разговараме. Понекогаш на нејзино прашање одговарам со прашање за да сфати дека и таа е прашана за нешто, но некогаш признавам дека сум строга. Сакам да постои некоја граница меѓу родител и дете. Мирна е, но многу е чувствителна, лесно може да се натажи. Има некои стравови од нови работи, нови задачи и обврски. Мислам дека е под стрес, одвреме-навреме кажува дека има болки во стомакот, но не станува збор за здравствен проблем. Одиме на прошетки, кино, театар, се дружи, играме заедно друштвени игри. Има социјален живот, но се плаши од нови задачи, а јас сакам да ѝ создадам навики за одговорност, искреност, близина со мене и татко ѝ. Можеби сум строга, па чувствува притисок. Дајте ми совет како да постапам.

ОДГОВОР: Ме радува што сте искрени и отворени со вашето девојче и што поминувате доста време заедно во различни активности. Читајќи го вашето прашање, се препознав себеси, не така одамна, во вашата грижа, во вашите стравови, во вашата потреба да ја гледате вашата ќерка самоуверена, слободна, храбра, но и во потребата да се прашаме понекогаш дали сме премногу строги. Како родители, тешко ни паѓаат и тешко ги прифаќаме ситуациите кога гледаме дека нашето дете не така лесно реагира или се плаши при справувањето со животните предизвици. Поради тоа, некако заштитнички, а и од страв за подобро да се снајде, би сакале тие работи да одат лесно, цврсто, без толку голема емотивна возбуда. Веројатно понекогаш чувствувате лутина, страв, тага и сето ова дава едно заедничко чувство на беспомошност, па оттаму и вашата реакција.

На оваа возраст кај децата се случува значителен раст во способноста да ги разберат и да ги управуваат емоциите. Тие стануваат социјално посвесни и подобро ги регулираат своите чувства, стануваат и поемпатични и почувствителни на чувствата на другите. И некако нормално, развојно, со поголема свесност, стравот како емоција е типичен одговор на нови предизвици и искуства. Новите ситуации прават децата да се чувствуваат несигурни, ранливи, немоќни и анксиозни.

Да пробате сега малку поинаку, да бидете понежни, подостапни, покреативни во односот со неа. Веројатно досега прашањата што ѝ ги враќате се некако со лут тон. Би било добро да ѝ одговорите на прашањата со смирен и добар тон, а потоа да ја прашате и да разговарате што мисли таа за тоа. Дозволете ѝ да преземе одговорности соодветни на возраста и да донесува одлуки, а тоа ќе го постигнете со одредување цели на кои ќе работи, а истовремено препознавајќи ги нејзините напори и достигнувања, без разлика колку се мали. Охрабрете ја да ги решава проблемите самостојно и поттикнувајте ја да разговара за нив.

Рефлектирајте ги нејзините чувства: „Верувам дека ти е страв, но верувам дека ти можеш да се справиш со тоа“; „Гледам дека ти е страв, како можам да ти помогнам?“ „Уплашена си поради…“; „Што мислиш, што ќе се случи?“ „Колку се трудиш и колку добро го правиш тоа, јас знам дека пак ќе можеш“.

Кога детето има чувство дека му верувате, кога се чувствува слободно, без притисок, полесно ќе се справува со новите предизвици. Имајте пореални очекувања за нејзината возраст, таа допрва ќе учи и ќе станува и похрабра и поотпорна. Кажете дека е во ред да се чувствува исплашено или нервозно. Бидете пример од кој таа ќе учи, а исто така зборувајте за себе и за вашите грешки, вашите стравови, за можностите за учење и раст.

Имате чувство дека понекогаш сте строги, па претпоставувам дека поради тоа во некои ситуации сте попопустливи.

Охрабрете ја да зборува поттикнувајќи отворен дијалог за чувствата и моделирање здраво емоционално изразување и регулирање.

Со време таа ќе станува емоционално поотпорна, способна да ги разбере и да управува со своите емоции. Ова патување не е секогаш лесно, но е значајно. Вашата посветеност како родител гарантира дека ќе биде добро подготвена да се движи низ сложеноста на емоциите и социјалните интеракции додека патува кон зрелоста.

Одговара: Билјана Манасова-Јовановиќ, дефектолог и психотерапевт; Психотерапија и советување 
е-пошта: sovetuvanje@gmail.com

Психолозите и психотерапевтите ги одговараат прашањата според редоследот на нивното испраќање, а одговорите ќе се објавуваат на Деца.мк. Одговорите имаат психоедукативна функција и ги насочуваат родителите кон посеопфатни насоки на решавање на состојбата што ги мачи. Се разбира, покомплексните прашања подразбираат покомплексен пристап.

Рубриката „Прашај психолог“ овозможува стручна поддршка од психолози и психотерапевти на родителите при справување и решавање одредени актуелни прашања од психолошка природа на нивните деца. На прашањата одговараат психолози и психотерапевти соработници на Деца.мк.