Летните горештини не се пријатни за никого, а можат да предизвикаат и сериозни проблеми дури и кај сосема здрави луѓе. Главните непријатели на нашето тело се сончаницата и топлотниот удар. Колку нашето тело е подготвено да се аклиматизира, да се приспособи на новите климатски услови? За 10-15 дена престој на летување, се трудиме што повеќе да уживаме во морето, реките и езерата. Колку нашиот метаболизам е подготвен? Што да правиме ако претераме?

Што е сончаница?

Долготрајното изложување на главата на сонце доведува до сончаница, особено кога задниот дел од главата е директно на висока температура и под влијание на сончевата топлина. Нашето тело се лади со работата на кардиоваскуларниот систем и со потењето. За да може потењето да биде поефикасно при екстремни горештини, низ кожата тече значително поголема количина на крв, која го лади телото и на тој начин ги штити неговите најважни органи, особено мозокот. Ако невнимателно ја изложуваме главата на влијанието на сонцето, температурата во главата значително се зголемува. Телото се обидува да го излади мозокот со испраќање повеќе ладна крв во главата. Ова резултира со проширување на крвните садови на мозокот и нагло зголемување на неговиот волумен. Ова влијае на појавата на симптоми, кои се многу слични на потрес на мозокот и воопшто не се безопасни. Сериозните случаи на сончев удар може да завршат со несвестица и кома.

Симптоми на сончаница

-силна главоболка
-сува кожа
-постојано зголемување на телесната температура
-вртоглавица, немир, поспаност и повраќање
-зуење во ушите, нарушување на видот, дури и несвестица
-пулсот е брз, а дишењето е плитко и брзо
-можно е зголемено потење, преку кое се губи значителна количина на течности и минерали, особено калиум, кој е многу важен за сите биохемиски процеси во телото, пред сѐ, во мозокот.

Што да се прави?

Лицето со овие симптоми треба веднаш да се стави во сенка или во ладна, затемнета просторија. Важно е постепено да се разладувате со нежно истурање вода и нанесување ладни облоги со мраз на задниот дел од главата, додека температурата не се врати во нормала. Температурата на телото треба постојано да се контролира. На лице погодено од сончев удар треба да му се даваат ладни пијалаци, но никако кафе и алкохол. Во тешки случаи на губење на свеста, појава на конфузија и поспаност, потребно е што поскоро да се јавите на лекар.

Што е топлотен удар?

Тоа е слично на сончаница и не мора да се јавува како резултат на директно изложување на сонце. Топлотниот удар може да биде предизвикан кај работници во пекарница или индустрија во близина на високи печки, како и невнимателни возачи во прегреан автомобил, кампери кои спијат во лошо опремен шатор, или морнари во близина на прегреан поморски мотор.

Топлотниот удар се јавува како резултат на нагло, прекумерно зголемување на телесната температура и неможноста на телото да ја одржува температурата во нормални граници. Најчесто се јавува при зголемена влажност на воздухот за време на летните горештини, бидејќи потењето во такви услови е тешко. Во такви услови, температурата на телото постојано се зголемува и достигнува до 40 Целзиусови степени. Таквата висока температура доведува до дисфункција на централниот нервен систем, што резултира со делириум, конвулзии, па дури и кома. Ако оваа состојба продолжи, може да се појават трајни оштетувања и невролошки нарушувања. Во таква ситуација, организмот се брани со системска реакција, која може да предизвика состојба на шок.

Симптоми на топлотен удар:

-премаленост и грчеви
-вртоглавица
-жед
-слабост
-престанок на потење
-силна главоболка
-зуење во ушите, пулсирање во градите
-кожата е сува и црвена
-пулсот е слаб и многу брз.

Топлотниот удар се јавува ненадејно и без предупредување – со ненадеен колапс и пад на крвниот притисок. Станува збор за сериозно акутно нарушување кое настанува поради прекин на терморегулацијата на телото, а во најтешките случаи може да предизвика кома и смрт на жртвата. Затоа е неопходна лекарска интервенција.

Прва помош за топлотен удар

Во случај на топлотен удар, како и сончаница, мора да интервенирате и веднаш да започнете со ладење. Лицето треба да се стави под сенка, да се соблече и да се излади со ладна вода. Задолжително јавете се на итна помош!

За време на топлотниот удар, телото ја губи способноста за терморегулација, па може да се прегрее или, во некои случаи, да се олади. Затоа, во потешки случаи, неопходно е постојано да се мери температурата на телото и, се разбира, соодветно да се лади или загрева жртвата.

Многу е важно да се заменат изгубените течности и минерали.

Превенција

За да избегнете изгореници од сонце, добро заштитете ја главата. Носете капи направени од материјали што дишат. Облеката мора да одговара на климатските услови, важно е да е изработена од природни ткаенини и посветли бои. Поради високите температури, телото губи вода, па затоа е важно да внесувате што повеќе течности. Исхраната, исто така, мора да биде избалансирана и лесна, богата со витамини и минерали.

Мора да ги замените калиумот и магнезиумот, кои телото особено ги губи заедно со натриум и хлор. Просториите во кои се престојува мора редовно да се проветруваат, а доколку се користат уреди за ладење, температурата во однос на надворешната средина не треба значително да се разликува.

Чувајте го детето подалеку од директна сончева светлина

Децата се особено чувствителни на високи температури, а особено бебињата на возраст од шест месеци до првата година од животот, бидејќи немаат доволно развиен систем за терморегулација. Затоа, во деновите кога температурата е екстремно висока, шетајте го бебето само рано наутро или доцна попладне. Децата не треба да се задушуваат, но важно е да им се дава што повеќе течност. Следете го однесувањето на вашето дете, бидејќи раздразливоста или плачот често се знаци дека е жедно.

Дури и постарите деца не треба да се изложуваат на сонце во периодот од 10 до 18 часот, особено на бетонски и асфалтни површини. Доколку детето остане надвор во тој период, треба да му ја заштитите главата со капа, а на телото да нанесете крем за сончање со висок заштитен фактор.

Извор